The Politics of Kirkuk: Policy Implication for Iran

پرسش اصلي مقاله حاضر اين است كه ريشه‌هاي حقوقي و سياسي اختلاف بغداد و كردها در كركوك كدامند و در آينده ميان مدت چه سناريويي در اين منطقه محتمل‌تر مي‌نمايد؟ گفتني است كه با خروج نيروهاي نظامي امريكايي از كشور عراق در پايان سال 2011 و واگذاري امور به نيروهاي عراقي موج جديدي از اختلافات ميان جناح‌هاي سياسي عراق آغاز شده است. اين اختلافات در كنار موقعيت جديد كردهاي سوريه حاكي از پديداري شرايط كاملا جديد و بي‌سابقه در خصوص كردهاست. در اين ميان آينده كركوك و كشاكش براي احاطه بر آن، مهم‌ترين موضوع نزاع نيروهاي سياسي دخيل در حكمراني عراق، طي پنج سال اخير بوده است. به نظر مي‌رسد كه تحولات كركوك و سناريوهاي پيش روي آن، تعيين كننده آينده سياسي كشور عراق نيز هست. بر اين اساس، سناريوهاي پيش رو در تحولات آتي كركوك و نتايج و موانع هركدام از اين سناريوها هدف اصلي پژوهش حاضر مي‌باشد. به طور كلي، عملي شدن هر كدام از سناريوهاي پيش رو از جمله اجرايي شدن ماده 140 قانون اساسي، بر پايي ايالت مستقل كركوك، تقسيم قدرت سياسي در كركوك بر اساس ماده 23 قانون اساسي، كنترل مجدد حكومت مركزي بر كركوك و بازگشت به مرزهاي سياسي و اداري قبل از سال 1968 – تحولات سياسي و اجتماعي آتي كشور عراق را تعيين مي‌كنند. با فرض اينكه عملي شدن هر يك از سناريوهاي پيش رو در كركوك تعيين‌كننده معادلات سياسي عراق نيز باشد، تاسيس يا پذيرش ايالت مستقل كركوك، با توجه به هويت و منفعت بازيگران اصلي در كريدورهاي قدرت در عراق، محتمل‌تر به نظر مي‌آيد.

The main question this paper seeks to answer is what the legal and political roots of the dispute between Baghdad and Kurds concerning Kirkuk are and what scenarios look more likely in the mid-term future in the region. It is noteworthy that after the withdrawal of American troops from Iraq at the end of 2011 and transferring of responsibilities to the Iraqi forces, a new wave of disputes has evolved among the Iraqi political factions. These disputes along with the new status of Syrian Kurds indicate the appearance of completely new and unprecedented conditions regarding the status of the Kurds. In this relation, the future of Kirkuk and conflict over control of the city represents the most serious controversy among the political actors involved in the governance of Iraq within the past five years. The Kirkuk developments seem to determine the political future of Iraq as well. There are a few scenarios about the future of Kirkuk, the most likely of which includes the establishment of an autonomous Governorate of Kirkuk, considering the political equations and the identity of main actors in the corridors of power in Iraq. The potentials of this scenario in preventing the outbreak of a civil war and the rise of a conflict between the disputing factions will be significant and it will not seriously contradict fundamental Iranian considerations in the region.