Global Power Transition, Sanctions and Iran’s Export

در دهه‌هاي گذشته كشورهاي توسعه‌يافته مهم ترين بازارهاي صادراتي ايران بوده‌اند، اما در سال‌هاي اخير كشورهاي درحال ‌توسعه به مهم‌ترين مقاصد كالاهاي صادراتي اين كشور تبديل شده‌اند. بنابراين مي توان مدعي چرخشي استراتژيك در جهت گيري صادراتي ايران شد. واكاوي دلايل چرخش در جهت گيري صادراتي ايران واجد اهميت است. هدف مطالعه حاضر، بررسي تاثير روندهاي بين‌المللي بر جهت‌گيري صادراتي ايران با تاكيد بر صادرات غيرنفتي است. به‌عبارت‌ ديگر، پرسش اساسي اين نوشتار آن است كه چه عواملي موجبات تغيير در جهت‌گيري صادراتي ايران را فراهم آورده‌اند؟ فرضيه‌اي كه در پاسخ به پرسش فوق ارايه شده عبارت از اين است كه "روند انتقال قدرت در اقتصاد سياسي بين‌الملل و تشديد تحريم‌هاي غرب عليه ايران، عوامل كليدي ايجاد تغيير در جهت‌گيري صادراتي ايران بوده‌اند." نويسندگان با تحليل داده‌هاي صادرات ايران در دو دهه اخير استدلال كرده اند كه در جهت‌گيري صادراتي ايران چرخش رخ داده است. آنان در تبيين دلايل تغيير در جهت‌گيري صادراتي ايران، خيزش قدرت‌هاي جديد در اقتصاد سياسي بين الملل و تخاصم تشديد شونده ميان ايران و غرب كه به شكل تحريم‌هاي بين المللي متجلي شده است را به عنوان دو عامل اصلي در شكل‌دهي به چرخش مورد بحث قرار داده‌اند. نهايتا از منظر آنان تغيير جهت‌گيري صادراتي ايران احتمالا برگشت‌پذير نيست و تاثيرات مهمي بر موقعيت ژيوپولتيك و ژيواكونوميك كشور خواهد گذاشت.

While during the last few decades developed countries were the main buyers of Iranian export items, in the last couple of years, the developing countries have become the primary destination of Iranian exports. It can be argued that a strategic shift has occurred in the Iranian export orientation. Exploration of the reasons for such a reorientation is of importance. The aim of this research is study of the impacts of international trends on the Iranian export orientation with the emphasis placed on non-oil exports. The primary question of this study is: what factors have contributed to the change in Iran’s export orientation? The hypothesis posed in response to the question is that: the trend of power transition in the international political economy and intensification of the West’s sanctions against Iran constitute key factors in the change. Analyzing Iran’s export data, the authors have reasoned that a turn has occurred in the orientation of Iranian export. They have discussed the rise of emerging powers in the international political economy as well as the escalating tension between Iran and the West (manifested in international sanctions) as the two main factors that have contributed to this reorientation. In their point of view, the change in Iran’s export orientation is probably permanent which will leave an important imprint on the geopolitical and geo-economic status of Iran.