حديث عيسي بن هشام بين استلهام التراث والاحتكاك بالغرب

ادبيات براي خروج از حالت جمود و ضعف به تجديد و ابداع نياز مبرم دارد و بايد ميان تجديد و ميراث فرهنگي ادبي پيوند استواري وجود داشته باشد، اين تجديد در كنار از بهره گيري از جنبه‌هاي مثبت فرهنگ هاي ديگر، بايد زمينه را براي آفرينش اجناس ادبي جديد نيز فراهم سازد. بنابراين اين نوع از تجديد مثبت است. حديث عيسي بن هشام محمد المويلحي از بارزترين آثار ادبي در زمينه تجديد به شمار مي رود كه در اواخر قرن نوزدهم انتشار يافت. اين اثر تجديدي در حدود معقول است و توانست زمينه را بري آفرينش اجناس ادبي جديد مانند رمان و داستان فراهم سازد. اما گنجاندن اين كتاب تحت عنوان يك جنس ادبي خاص دشوار است؛ زيرا اين كتاب در برگيرنده ويژگي‌هاي ادبيات قديم عربي و ادبيات تازه‌وارد غربي است و مويلحي به شكلي از شكل‌هاي ادبي سنتي عربي و شكل تازه‌وارد غربي كاملا پايند نمانده است تا جايي كه اين كتاب سرآغاز رمان و داستان در ادبيات معاصر عربي به شمار مي‌رود. مقاله حاضر بر آن است تا به بررسي حديث عيسي بن هشام پرداخته آن را از جهت محتوي و مضمون تحليل نمايد. تا از يك سو جنبه‌هاي برگرفته از ميراث و از ديگر سو نشانه هاي تجديد در اين اثر را تبيين نمايد. بررسي اين اثر به وضوح نشان از آن دارد كه مويلحي در تاليف اين كتاب از ميان ميراث خويش از مقامات الهام گرفت، همانگونه كه از دستاوردهاي نوين غرب، قصه و رمان را سرلوحه كار خويش قرار داده است. بنابراين اين كتاب پيوند محكمي با مقامات داشته، و از برخي جنبه‌ها نيز به قصه و رمان شباهت دارد.

Literature severely needs innovation and renewal to exit from weakness and inanition mood and there must be a strong connection between renewal and literal- cultural heritage. The renewal must prepare context to create new literal genres in addition to utilizing positive aspects of other cultures. So, this type of renewal is positive. Hadith of Isa ibn Hisham, essay of Mohammad Al Mavilhi is considered as the most significant literary essay in the field of renaissance which is published at the end of 19th century. This renaissance essay is reasonable and could prepare ground for creating new literal genres like story and novel. It is hard to consider this book as a special literary genre because it contains properties of old Arabic literature and also western modern literature simultaneously. So, Mavilhi didn’t completely have commitment to any form of modern literature and traditional shapes of Arabic literature until this book is counted as beginning of story and novel in contemporary Arabic literature.The present paper is going to investigate this essay and its structural and content to explain aspects borrowed from heritage on the one hand and signs of renewal in this work on the other hand. Investigation of this work shows clearly that in compilation of this book, the writer was inspired by Maghamat among his own heritage as he used new western achievements, i.e. story and novel as his pattern in writing. So this book has a strong relation with Maghamat and has similarity with novel or story in some aspects.