Lecture mythocritique d’Onitsha de Jean-Marie Gustave Le Clézio

رُمان اُنيتشا اثر لوكلزيو، نويسنده فرانسوي، بازنمود واقعي اسطوره ايي و تاريخي از سرزمين آفريقاي غربي (نيجريه) است. داستان اُنيتشا «روايت» را به وقايع اسطوره ايي مرتبط مي كند كه با تصاوير سَمبليك عينيّت مي يابند. به نظر ژيلبر دوران(Gilbert Durand) ارزش پايدار فرهنگهاي انساني در اين واقعيت اساس گرفته كه آنها قادر هستند «زبانهاي سَمبليك» را با نشانه هاي خود بازنمايي كنند. بدين دليل همين فرهنگها بطور ناخودآگاه به تصاويري معنادار متوسّل مي شوند. زيلبر دوران در كاوشهاي تاريخي و اسطوره شناختيِ خود، ساختار مستترِ اسطوره هاي تاريخي-انساني را همچون كلود لِوي-استراوس آشكار مي كند. ساختارهايي كه در قلمرو وسيع تصاوير سَمبليك ماوا گرفته اند. لوكلزيو نيز با داستان اُنيتشا و با نوشتاري بسيار متفاوت از «خواب و واقعيت»، اسطوره ها و ساختارهاي پيچيده آنها را در قلب آفريقا به تصوير مي كشد. در اين مقاله با توسّل به رويكرد نقدِ اسطوره ايي ژيلبرت دوران، و با شناسايي ريز-ساختارهاي اسطوره ايي به ابر-ساختارهايي دست خواهيم يافت كه تحول ذهنيت ها، تجارب، خواب و ادراك انساني را در بستر تاريخ نشان مي دهند.

Onitsha est la représentation mythologique et historique de l’Afrique de l’ouest. Le roman relie la narration aux évènements mythologiques incarnés par les formes symboliques. Gilbert Durand estime que la valeur constante des cultures humaines réside dans le fait qu’elles sont capables de formuler des langages symboliques. Pour ce faire, elles recourent inconsciemment à des images qui portent un sens approprié. Durand, ainsi que Lévi-Strauss, s’efforcent de dénicher les structures latentes des mythes humains inscrites depuis toujours dans ce vaste domaine des images symboliques. Le Clézio, romancier contemporain français, a, de son côté, essayé de mettre en scène différentes manières d’écriture, différents genres de fiction, qui reflètent souvent des mythes et leurs évolutions au sein des sociétés en fonction de leur univers socio-culturel. On peut discerner dans Onitsha des macro-mythes à travers des micro-mythes qui reflètent le changement dans les mentalités, les expériences, l’onirisme et les perceptions. L’auteur, en revisitant les mythes à sa guise, tente d’en révéler les enjeux en fonction du contexte vital et historique de l’histoire narrée.