The Continental Shelf in the Southern Neighborhood

خليج فارس به عنوان اصلي ترين منبع نفت و گاز مورد مصرف جهان و همچنين محل تقاطع غرب و شرق، جايگاه ويژه‌اي در ژيوپليتيك جهاني دارد. در حال حاضر مرزهاي دريايي ايران با سه كشور عراق، كويت و امارات افراز نشده است. اين عدم افراز باعث تاخير در فعليت يافتن ظرفيت‌هاي اقتصادي و عدم استخراج منابع هيدروكربني از مناطق فلات قاره چهار كشور و همچنين تنش بالقوه سياسي گرديده است. هدف اين مقاله تبيين مهمترين چالش حقوقي فلات قاره منطقه خليج فارس و نقش اختلافات سياسي و سرزميني در عدم تحديد حدود فلات قاره بين ايران و سه كشور مزبور است. سوال اصلي مقاله حاضر اين است كه عوامل اصلي عدم تحديد حدود فلات قاره ايران با سه كشور مزبور چيست؟ روش پژوهش توصيفي – تحليلي بوده و از منابع كتابخانه اي و اينترنتي استفاده شده است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه نظام حقوقي فلات قاره، تقريباً قاعده خط منصف را براي تحديد حدود و بهره‌برداري مشترك را در صورت عدم امكان تحديد حدود تجويز مي‌كند. اما به دليل اختلافات ژيوپليتيكي و پيشينه روابط پرتنش سياسي در روابط كشورهاي مزبور و همچنين اختلافات ايران با سه كشور در تعريف خط مبدا، تحديد حدود فلات قاره ايران با سه كشور مورد بررسي به تعويق افتاده است. از نظر پژوهش حاضر، گرانيگاه عدم افراز فلات قاره بين ايران و سه كشور ديگر، عدم توافق در تعريف خط مبدا است كه بيشتر دلايل سياسي و نه حقوقي دارد.

The Persian Gulf has an outstanding place in global geopolitics and is regarded as the most important source of consumed oil and natural gas on a global scale. Until today, the marine borders of Iran with the three countries of Kuwait, Iraq and the United Arab Emirates are undetermined. This has resulted in procrastination of materialization of the economic potentials and non-extraction of hydrocarbon resources from the four countries continental shelf resources and their exposure to political tensions. The aim of this study is to explain the most important legal challenge facing the Persian Gulf continental shelf and the role played by the political and territorial disagreements in hindering the establishment of the outer limits of this continental shelf. The primary question is: what are the main factors contributing to indetermination of the continental shelf borders between Iran and the three countries of Iraq, Kuwait and the United Arab emirates? The methodology is descriptive and analytical using internet and archival resources. We concluded that the continental shelf legal system prescribes the bisecting line to determine the boundaries and in case of its non-viability common exploitation is advised. In case of the Iranian continental shelf, the geopolitical differences as well as tense political history of relations between Iran and the three states of Kuwait, Iraq and UAE has postponed the determination outer lines. This is in part a consequence of the failure to agree on the borders’ base lines by the four countries which is in turn a political rather than legal issue. The time period that the research covers is from the early days of the Islamic revolution in 1979 until 2017.