Association of regional disparity of obstetrics and gynecologic services with children and infants mortality rates: A cross-sectional study

مقدمه: یکی از اولویت­های مهم سیستم­های سلامت، توجه به عدالت در توزیع منابع بخش سلامت می­باشد. در این میان توزیع خدمات زنان و مامایی به شیوه عادلانه در سطح کشور یکی از ارکان سلامت زنان و نوزادان جهت ارتقای کیفی خدمات مراقبت کافی از مادران در دوران بارداری، زایمان و پـس از زایمـان   می­باشد. هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین توزیع جغرافیایی خدمات زنان و مامایی و شاخص­های مرگ و میر کودکان و نوزادان به انجام رسید. موارد و روش­ها: پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر در سال 1394 به بررسی توزیع خدمات زنان و مامایی با سه شاخص تعداد ماما و پرستار شاغل در بخش زایمان، تعداد کل متخصصین زنان و مامایی و مجموع تخت زایمان در بین 30 استان کشور به انجام رسید. معیارهای عدالت در این مطالعه جمعیت، زایمان طبیعی، زایمان سزارین و کل زایمان بود. اطلاعات بوسیله فرم پژوهشگر ساخته جمع آوری و جهت اندازه گیری ضریب جینی از نرم افزار Stata.12 استفاده شد. نتایج: میانگین کل زایمان­ها 63/40611 بود که 51% زایمان ها طبیعی و مابقی سزارین بود. کمترین مقدار ضریب جینی مربوط به توزیع تعداد ماما و پرستار شاغل در بخش  زایمان بر حسب زایمان طبیعی (38/0) و بیشترین مقدار مربوط به تعداد کل متخصصین زنان و مامایی بر حسب زایمان طبیعی (73/0) بود. بر اساس آزمون رگرسیون خطی رابطه معنی داری بین مرگ و میر نوزادان و دو متغیر تعداد ماما و پرستار شاغل در بخش  زایمان و تعداد کل متخصصین زنان و مامایی مشاهده شد. نتیجه­ گیری: با توجه به سیاست­های جمعیتی جدید در ایران و افزایش نرخ باروری، توصیه می شود که تا حد امکان دسترسی زنان به خدمات مورد نیاز آنها، خصوصاً در دوران باروری، تسهیل شود. با توجه به محدود بودن منابع این بخش، بهتر است نیروی انسانی مربوط به زنان بر اساس شاخص­های نیازی مانند نرخ باروری، تولدهای زنده یا الگوی باروری مناطق مختلف توزیع شود.

Background: Equity in distribution of resources is considered as an importantpriority in health care systems. Equitable distribution of obstetrics and gynecology(Ob/Gyn) services in the country level is critical in maternal and neonatal health forqualitative promotion of maternal care in pregnancy, delivery, and post-deliveryperiods. Objective: The present study aimed at determining regional disparity of obstetricsand gynecology services and its association with children and infants mortality rates. Materials and Methods: This was a descriptive-analytical study conducted in 2015to investigate distribution of Ob/Gyn services using three indicators of number ofnursing and midwifery personnel, total Ob/Gyn specialists, and total delivery bedsamong 30 provinces of the country. Equity criteria in the present study includedpopulation, normal vaginal deliveries, cesarean sections, and total deliveries. Datawere gathered using a researcher-made form and Stata 12 was used to calculate Ginicoefficient. The association of Ob/Gyn services with children and infant mortalityrates was investigated using SPSS package and linear regression test. Results: The lowest Gini coefficient was observed in distribution of nursing andmidwifery personnel in delivery wards in terms of vaginal delivery (0.38 from 1)and the highest value was related to distribution of Ob/Gyn specialists in terms ofvaginal delivery (0.73 from 1). Infant mortality was significantly associated withnumber of nursing and midwifery personnel in delivery wards, and total number ofOb/Gyn specialists. Conclusion: Considering new population policies in Iran and increased fertility rate,it is recommended to facilitate accessibility of the required services for the women,particularly those of reproductive age.