Other language title :
(تحليل روابط و پيوندهاي توليدي بهره برداران كشاورزي با استفاده از روش تحليل شبكه اجتماعي (مطالعة موردي: باغداران پسته در شهرستان دامغان
Title of article :
Analysis of Production Relations and Linkages of Agricultural Producers Using Social Network Analysis Method (Case Study: Pistachio Producers in Damghan County)
Author/Authors :
Rezvani, Mohammad Reza University of Tehran, Tehran , Ghorbani, Mahdi University of Tehran, Tehran , Khorasani, Mohammad Amin University of Tehran, Tehran , Moghfeli, Zohreh University of Tehran, Tehran
Pages :
17
From page :
1
To page :
17
Abstract :
Purpose: In this research, we aimed to identify the pattern of cooperative relations among the Pistachio producers in Damankuh rural district in Damghan. The social capital among the producers was also evaluated. Design/methodology/approach: In this paper, the cooperative relations and the social capital among the Pistachio producers in Mehmandoost, Zarrinabad and Hoseinabad Doolab, which are located in Damankooh in Damghan, were studied by applying social network analysis method. Thus, 66 people from Mehmandoost, 70 producers from Zarrinabad, and 74 farmers from Hosseinabad Dulab were studied. The relations which were studied included cooperation in exchanging farming tools, irrigation of Pistachio orchards, marketing and pest control. For analyzing these relations, we used network- level indicators of social network analysis including density, centralization, reciprocity, transitivity and Geodesic distance. These indicators were analyzed in the UCINET software. Finding: Results showed that the network macro-level indicators including density, centralization, reciprocity, transitivity and geodesic distance in studied villages were very low. This has caused problems for producers to cooperate with each other and threatens the stability of producers’ network and indicates cooperation among pistachio producers requires tremendous investment of both time and cost. Research limitations/implications: Problems like accessing farmers, distributing questionnaires among them and the long time needed in order to interview them were among the challenges faced in this research. Practical implications: In order to increase cooperation among the producers and social capital in their network it is suggested that farmers be instructed and informed by holding cooperative workshops, handling their problems in irrigation and pest control, running local cooperatives for supporting the farmers in the crop prices and paying attention to their demands. Originality/value: Given the importance of the studied area in the production of Pistachio, paying attention to cooperation and social capital among producers, can be a big step in using the fertility (potentiality) of this region to develop and improve the Pistachio production.
Farsi abstract :
مقدمه روستا و اقتصاد روستايي با كشاورزي ارتباط زيادي دارد و اهميت اين بخش براي روستا موجب شده تا بسياري از متخصصين توسعه، توسعۀ كشاورزي را به عنوان لازمۀ توسعۀ روستايي در توسعۀ كشورها مطرح نمايند. اين بخش نيازهاي غذايي مردم و مواد اوليۀ صنايع را تأمين مي كند و در ايجاد اشتغال افراد و درآمد آنها اهميت دارد. بر اين اساس ميتوان ثبات و استمرار رشد آن را از عوامل كمك كننده به ثبات اجتماعي و رشد اقتصادي جامعه به شمار آورد. محصولات باغي يكي از مهمترين اقلام بخش كشاورزي است و با توجه به اقليم گرم و خشك ايران، پسته يكي از مهمترين محصولات باغي و صادراتي ايران است كه روستانشينان مناطق كويري را از كار و درآمد مناسبي برخوردار مي- سازد. كه اين امر، ضرورت توجه به بهبود و پايداري توليد اين محصول را نمايان ميسازد. بهبود توليد پسته نيازمند توجه به مهمترين ركن توليدكنندة آن، يعني نيروي انساني و بهرهبرداران اين محصول است. در واقع وجود همكاري، مشاركت و به طوركلي سرمايۀ اجتماعي بين بهرهبرداران مي تواند نقش مهم و مؤثري براي بهبود توليد ايفا نمايد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي الگوي روابط و پيوندهاي مشاركتي ميان بهره برداران پسته در دهستان دامنكوه شهرستان دامغان، به بررسي اين پيوندها پرداخته است. همچنين در اين تحقيق ميزان كلي هدف اين تحقيق بررسي اين پرسش است كه پيوندهاي همكاري و مشاركت در شبكۀ بهره برداران پسته از چه الگويي در سه روستاي مورد مطالعه پيروي كرده و سرمايۀ اجتماعي بر اساس رويكرد رابطه اي در چه ميزاني است؟ مباني نظري سرمايۀ اجتماعي مفهومي بسيار گسترده است و در دهه هاي گذشته تعاريف متعددي از اين پديده توسط نظريه پردازان مختلف، ارائه شده است. به طور كلي مي توان گفت سرمايۀ اجتماعي در مطالعۀ اجتماع دو تعريف متفاوت اما مربوط به هم دارد. تعريف اول ريشه در رويكرد تحليل شبكه داشته و بر منابع موجود در داخل شبكه هاي اجتماعي تأكيد مي كند. بر اساس اين تعريف، دسترسي به پيوندهاي اجتماعي متنوع، دسترسي به منابع حمايتي متنوع را ممكن مي سازد. تعريف دوم، بر ارزش اجتماع متراكم، حمايتي و يكپارچه تأكيد ميكند. اين دو تعريف مكمل هم بوده و تا حدّي هم پوشي دارند. بر اين اساس، حجم سرمايۀ اجتماعي تحت تصرف يك كارگزار، به اندازة شبكۀ پيوندهايي كه او مي تواند به نحو مؤثري بسيج كند و به ميزان حجم سرمايه اي بستگي دارد كه تحت تصرف يك كنشگر يا حتي تحت مالكيت كل مجموعۀ كارگزاراني است كه با او پيوند برقرار كرده است. اين رويكرد بنابراين، سرمايۀ اجتماعي در شبكۀ روابط موجود بين افراد پديدار مي- شود و هرگاه يك جامعه بتواند مشاركت اعضاي خود را براي دستيابي به اهداف خاص جلب نمايد، گفته ميشود آن جامعه داراي سرمايۀ اجتماعي است. وجود سرمايۀ اجتماعي در شبكۀ كشاورزان اهميتي ويژه دارد؛ و وجود روابط قوي و مؤثر و همچنين همكاري و مشاركت در امور كشاورزي بين كشاورزان، امري مهم در تحقق سرمايۀ اجتماعي در ميان آنهاست. بر اساس آنچه ميشل و نولان بيان مي كنند، كشاورزان براي دستيابي به سود بيشتر و بهبود توليد، بايد روابط بيشتري با يكديگر بر اساس اعتماد داشته باشند كه اين روابط متقابل علاوه بر ورود نوآوري، موجب افزايش سرمايۀ اجتماعي مي شود. روش تحقيق روش تحليل شبكه اي، روشي كمّي و رياضي است كه مي توان ساختارهاي اجتماعي اقتصادي را در بين ذينفعان محلي طراحي و - تحليل كرد. اين روش قادر است روابط اجتماعي و تبادلات اقتصادي بين افراد را در قالب يك ساختار شبكه اي نمايان كند. بنابراين در پژوهش حاضر به بررسي روابط مشاركتي و سرمايۀ اجتماعي ميان بهره برداران پسته ساكن دائم در سه روستاي مهمان دوست، زرين آباد و حسين آباد دولاب واقع در دهستان دامنكوه شهرستان دامغان با استفاده از روش شبكۀ تحليل شبكۀ اجتماعي پرداخته شد. بنابراين، 66 نفر در روستاي مهمان دوست، 70 بهره بردار در روستاي زرينآباد و 74 باغدار در روستاي حسين آباد دولاب با استفاده از رويكرد شبكۀ كل بررسي شدند. پيوندهاي مشاركتي مورد بررسي در اين تحقيق شامل همكاري در تبادل ادوات كشاورزي، آبياري باغات پسته، بازاريابي و فروش محصولات و مبارزه با آفات درختان پسته بوده كه به منظور سنجش آنها از شاخص هاي سطح كلان شبكه شامل تراكم، تمركز، دوسويگي، انتقال يافتگي و ميانگين فاصلۀ ژئودزيك استفاده شد. تحليل رياضي شاخص هاي فوق در نرم افزار UCINET انجام شد. يافته هاي تحقيق ميزان شاخص هاي سطح كلان شبكه شامل تراكم، تمركز، دوسويگي، انتقال يافتگي و ميانگين فاصلۀ ژئودزيك در سه روستاي مورد مطالعه بسيار پايين بوده و اين امر مشاركت را ميان باغداران با چالش مواجه ساخته، پايداري شبكۀ باغداران را تهديد مي نمايد و نشان مي دهد انجام امور مشاركتي بين بهره برداران پسته مستلزم صرف وقت و هزينۀ زياد براي است. به طور كلي مي توان گفت سرمايۀ اجتماعي در شبكۀ بهره برداران پسته در وضع مطلوبي قرار ندارد. نتيجه گيري روش تحليل شبكۀ اجتماعي ابزاري مهم در بررسي الگوي روابط ميان ذي نفعان محلي است و در تحقيق حاضر نيز ساختار شبكۀ بهره برداران پسته در سه روستاي مهمان دوست، زرين آباد و حسين آباد دولاب از دهستان دامن كوه شهرستان دامغان به منظور بررسي الگوي مشاركت و سرمايۀ اجتماعي با استفاده از اين روش، سنجيده شد. نتايج شاخص هاي سطح كلان شبكه در روستاهاي فوق حاكي از پايين بودن مشاركت و سرمايۀ اجتماعي در روابط بين باغداران است. پايين بودن سرمايۀ اجتماعي علاوه بر اينكه بر ساير سرمايه هاي موجود در منطقه (سرمايه انساني، مالي، طبيعي و...) را مورد تهديد قرار مي دهد، موجب ناپايداري شبكۀ شده، مطروديت اجتماعي را افزايش داده و باغداران را در هنگام بروز مشكلات در زمينۀ كشت اين محصول، همچون كمبود آب و خشكسالي، نوسان قيمت محصولات در بازار، بروز بيماري در درختان پسته و ... آسيب پذير مي كند بنابراين. پيشنهاد مي شود با افزايش آموزش و آگاهي باغداران با برگزاري كارگاه هاي مشاركتي، رسيدگي به مشكلات آنها در زمينۀ آبياري و بروز آفات، ايجاد تعاوني هاي محلي جهت حمايت از باغداران در زمينۀ قيمت محصولات و پيگيري مطالبات آنها زمينه براي مشاركت متقابل باغداران و افزايش سرمايۀ اجتماعي در شبكۀ آنها فراهم شود.
Keywords :
Damghan , local beneficiaries , pistachio , social capital , social network analysis
Journal title :
Astroparticle Physics
Serial Year :
2018
Record number :
2477236
Link To Document :
بازگشت