بررسي عوامل موثر بر تمايل زعفران كاران به توسعة كشت زعفران (مطالعة موردي: منطقة تربت حيدريه)

هدف: زعفران محصولي با ارزش توليد و بهره وري آب بالا است كه توسعۀ آن فرصتي براي كاهش فقر در مناطق روستايي به شمار مي آيد. تحليل عوامل موثر بر توسعۀ كشت زعفران مي تواند در ارزيابي مجموعه سياست هاي اعمال شده در اين باره مفيد واقع شود. هدف از اين مطالعه شناخت و اندازه گيري كمي عوامل تاثيرگذار بر توسعۀ كشت محصول زعفران در منطقۀ تربت حيدريه است. روش: تحقيق حاضر از لحاظ هدف، جزء تحقيقات كاربردي است. جامعۀ آماري تحقيق را زعفران كاران شهرستان هاي تربت حيدريه و زاوه استان خراسان رضوي در سال 1393 تشكيل داده اند. در دستيابي به هدف تحقيق از مدل رگرسيوني لوجيت و داده هاي مقطع زماني بهره گرفته شده است. حجم نمونه با استفاده از حجم نمونه براساس نرم افزار PASS 170 نفر از زعفران كاراني تعيين شد كه امكان توسعۀ كشت زعفران براي آن ها با توجه به موجودي اراضي قابل اختصاص وجود داشته است. يافته ها: نتايج به دستآمده نشان مي دهد داشتن سابق كشت، بالابودن تعداد قطعات زمين، درآمد بالاي حاصل از كشت زعفران و وجود تنوع محصول در الگوي كشت، از عواملي هستند كه تاثير مثبتي بر تمايل زعفران كاران به توسعۀ كشت اين محصول دارند، درحاليكه بالا بودن سن زعفران كار و دارابودن شغل غيركشاورزي اثر منفي بر اين امر خواهد داشت. محدوديتها: دسترسي به كشاورزان و كسب اطلاعات در راستاي اهداف تحقيق، عمده ترين چالش تحقيق حاضر است. راهكارهاي عملي: با توجه به اين نتايج، افزايش كلاس هاي ترويجي و آموزشي براي بالابردن سطح دانش كشاورزان جوان، تشكيل تعاوني هاي توليد و پيگيري اجراي سريعتر طرح هاي و يكپارچه سازي اراضي و نيز توسعۀ ابزارهاي حمايتي به منظور كاهش ريسك توليد و اشتغال متمركز كشاورزان در زراعت زعفران توصيه مي شود. اصالت و ارزش: يافته هاي اين تحقيق مي تواند در جهت برطرف ساختن نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت متناسب با برنامه ريزي توسعۀ زعفران در عمده ترين منطقۀ كشت اين محصول مفيد بوده و الگويي جهت استفاده در ديگر مناطق كشور باشد.