تحليل روش هاي توليد فرش دستباف ابريشمي در روستاهاي شهرستان زنجان

هدف: فرش دستباف نقش مهمي در صادرات غيرنفتي، اشتغال و معيشت خانوارهاي بافنده، به ويژه خانوارهاي روستايي كشور دارد؛ ولي با چالش بهبود كيفيت و كارآيي در روش هاي مختلف توليد روبه رو است. اين پژوهش با هدف بررسي روش هاي توليد فرش دستباف ابريشمي در مناطق روستايي به عنوان يكي از عوامل مهم تاثيرگذار در كيفيت فرش توليدي، از يك روش شناسي تركيبي مطالعۀ موردي و پيمايشي استفاده كرده است. روش: دادهه اي كيفي با استفاده از فنون گروه هاي متمركز و مصاحبه هاي نيمه ساختارمند با 90 نفر خانوار روستايي و كنشگران بازار فرش و داده هاي پيمايش از طريق مصاحبۀ ساختارمند با يك نمونه 265 خانوار بافنده كه به تصادف از جوامع روستايي بافنده فرش شهرستان زنجان انتخاب شدند، گردآوري شدند. يافته ها: نتايج نشان داد كه بافندگان روستايي از طريق شيوه هاي كارفرمايي مزدي، كارفرمايي سهم بري و خويش فرمايي فرش توليد مي كردند. در شيوه هاي كارفرمايي نسبت به شيوة خويش فرمايي، كيفيت نهاده هاي كليدي توليد از جمله نخ، نقشه و رجشمار فرش بالاتر بود و فرش هاي توليدشده بازارپسندي بيشتر و قيمت بالاتري داشتند؛ ولي ارزش افزودة كمتري به بافندة فرش تعلق مي گرفت. سود بالا در روش كارفرمايي مزدي به دليل برخورداري كارفرما از منابع بالاي اطلاعاتي، مالي و نهادهاي است. آنها از كانال هاي وسيع ارتباطي براي شناخت بازار و كيفيت نهاده ها برخوردار بوده، همچنين، از منابع مالي كافي براي خريد نهاده هاي با كيفيت و مرغوب و سرمايه گذاري بيشتر در توليد فرش برخوردار هستند. محدوديتها/ راهبردها: فرضيۀ برتري شيوة كارفرمايي مزدي نسبت به ديگر شيوه ها را نمي توان تاييد كرد؛ به طوري كه بافندگان روستايي خويش فرما نيز در صورت برخورداري از منابع اطلاعاتي، مالي و نهادهاي كافي، همچنين، تاثيرگذاري بر شبكۀ بازار از طريق تشكل هاي خود، مي توانند حاشيۀ بازار را كاهش دهند و ارزش افزودة بيشتري را در زنجيرة ارزش فرش ابريشم به دست آورند.