اثر تسهيلات اعطايي بخش كشاورزي بر روند مهاجرت‏هاي روستا-شهري

هدف: سرمايه‏گذاري مناسب از طريق اعطاي تسهيلات بخش كشاورزي، مي‏تواند بر وضعيت اشتغال، كاهش فقر و كنترل مهاجرت بي‏رويه روستاشهري موثر باشد. هدف از اين مطالعه، بررسي علل و پيامدهاي اقتصادي مهاجرت‏هاي روستاشهري در ايران با تاكيد بر اثرات كوتاه و بلندمدت سياست‏هاي مالي دولت در بخش كشاورزي بر اين‏گونه مهاجرت است. روش: از داده‏هاي مرتبط با سال‏هاي 1391-1358 و مدل اقتصادسنجي خود توضيح با وقفه‌هاي گسترده (ardl) براي بررسي اثرات بلندمدت و كوتاه مدت تسهيلات اعطايي بخش كشاورزي و همچنين، برخي شاخص‏هاي مهم اقتصادي بر روند مهاجرت‏هاي روستاشهري استفاده شد. يافته‏ها: نتايج برآورد عوامل موثر بر مهاجرت روستاييان به شهرها حاكي از اين است كه در كوتاه‌مدت سهم قابل ‌توجهي از نوسانات مهاجرت روستاييان به شهرها توسط متغيرهاي توضيحي كه ارزش‌افزودۀ بخش كشاورزي، ميزان تسهيلات اعطايي سيستم بانكي به بخش كشاورزي، نسبت دستمزد در روستا به شهر و متوسط ميزان بارندگي است، توضيح داده مي‌شود؛ به ‌نحوي‌ كه ضريب تعيين در مدل كوتاه‌مدت 92 درصد حاصل ‌شده است. نتايج حاصل از تخمين مدل نشان داد كه در كوتاه مدت، تسهيلات اعطايي به بخش كشاورزي با ضريب 53/0، نسبت دستمزد در روستا به شهر با ضريب 79/0، متوسط بارش با ضريب 28/0 اثر منفي و ارزش‌افزودۀ كشاورزي با ضريب 71/0، اثر مثبت و معناداري در مهاجرت روستاييان به شهرها دارند. در بلندمدت نيز تسهيلات اعطايي به بخش كشاورزي، نسبت دستمزد روستاييان به شهر و متوسط بارش اثر منفي و معنادار و ارزش‌افزودۀ كشاورزي و ضريب جيني، اثر مثبت و معناداري در مهاجرت روستاييان به شهرها دارند. اصالت و ارزش: كاركرد اصلي مناطق روستايي در كشورهاي جهان سوم، كشاورزي است و تاثير سرمايه‏گذاري مناسب از طريق توسعۀ مالي و اعطاي تسهيلات در اين بخش بر وضعيت اشتغال، كاهش فقر، امنيت غذايي و همچنين، كنترل پديدۀ جمعيتي مهاجرت بي‏رويه به‏ عنوان عامل بازدارندۀ رشد و توسعۀ روستا، از اهميت بالايي برخوردار است. راهكارهاي عملي: در كوتاه‌مدت و بلندمدت، سهم قابل‌ توجهي از سياست‌هاي دولت در زمينۀ كنترل آثار زيان‌بار مهاجرت‏هاي بي‌رويۀ روستا شهري، بايد بر روي رسيدگي بيشتر افزايش توليدات بخش كشاورزي از طريق اعطاي تسهيلات بانكي و جبران خسارات و ارتقاي سطح كيفي زندگي و افزايش درآمد اقتصادي روستاييان تمركز يابد.