تشابهات و تمايزات فقه فردي و حكومتي

بررسي و شناخت روش دانشمندان در هر علمي از اهميت بالايي برخوردار است؛ چه اينكه شناخت اين روش به محققان هر رشته اين امكان را مي دهد كه چگونگي بهره برداري از منابع آن رشته را فراگيرند و براي تحقيق و پژوهش و بررسي و نقد يافته هاي ديگر دانشمندان با روش و شيوه پذيرفته شده آن رشته اقدام نمايد. در اين ميان، روش شناسي علم فقه نيز در خور توجه است. به طور كلي، بررسي رفتار علمي فقها نشانگر آن است كه دو روش فردگرايانه و جمع گرايانه وجود دارد كه اولي در جريان استنباط تنها به فرد و شرايط او توجه دارد؛ اما روش دوم به فرد به عنوان عضوي از يك جامعه نظر كرده و مناسبات و شرايط پيچيده حاكم بر جامعه را نيز در نظر مي گيرد. بنابراين پرسش اصلي اين پژوهش آن بود كه فقه فردي و فقه حكومتي چه شباهتها و تفاوتهايي با هم دارند؟ پاسخ اين پرسش كه با روش توصيفي تحليلي بررسي شد، مؤيد آن بود كه فقه فردي و فقه حكومتي در برخي حوزه ها همچون يكسان بودن منابع شبيه هم بوده و در برخي همچون اركان و مقومات متفاوتند. همچنين يافته هاي پژوهش نشان داد كه با توجه به شرايط امروز و تشكيل حكومت اسلامي، بهره گيري از روش فقه حكومتي بر فقه فردي ترجيح دارد؛ به نحوي كه مي تواند مباني نظري دولت، حكومت و تمدن اسلامي را ارائه نمايد.