بررسي مشكلات تنفسي ناشي از گاز خردل در ساكنان روستاهاي استان كرمانشاه

سابقه و هدف . گاز خردل بعنوان يك عامل آلكيله كننده و تاول زا مي باشد كه براي اولين بار در سال 1917 بعنوان يك ماده شيميايي جنگي در جنگ جهاني اول مورد استفاده قرار گرفت. پايداري اين گاز در محيط زياد است و هفته ها و ماه ها قدرت تاول زايي خود را حفظ مي كند. ميزان مرگ ومير قربانيان مواجهه شده با گاز خردل بطور كلي به زمان تماس با عامل بستگي دارد. از آنجايي كه اثرات سمي اين گاز مدتها در منطقه باقي مانده و افراد زيادي با عوارض ديررس ناشي از آن دست به گريبان بوده اند، برآن شديم تا اثرات باقي مانده از گاز خردل را در ساكنان روستاهاي منطقه كرمانشاه بررسي نموده، ميزان عارضه و مرگ و مير ناشي از آن را مشخص نماييم. مواد و روش ها اين مطالعه به روش Historical cohort روي جانبازان شيميايي مواجهه يافته با گاز خردل در جنگ تحميلي ايران و عراق انجام گرفت.طول مدت مطالعه از تاريخ 1381 – 1384 بود. معيار ورود به مطالعه براي جانبازان شيميايي، ساكنين روستاهاي نصار ديره و زرده ريجاب در سال 1367، تائيد جانباز بودن توسط بنياد جانبازان شيميايي استان كرمانشاه بوده است. حجم نمونه بدست آمده 204 نفر بوده است. براي تعيين گروه شاهدهمسان از ساكنان روستاي مجاور (سياسياه كيخسروي) كه در فاصله 60 كيلومتري (هوايي) روستاهاي گروه مورد قرار دارد وليكن در معرض حملات شيميايي دشمن قرار نگرفت، استفاده شد و از بين آنها 204 نفر بصورت تصادفي ساده انتخاب گرديدند. افراد بر اساس محل تولد، محل سكونت، تحصيلات، تاهل، شغل، وضعيت حيات، منطقه مواجهه و علت مرگ كد بندي و با نرم افزار SPSS نسخه 13 و Independent sample T test و Chi squar مورد بررسي قرار گرفتند. يافته ها ميانگين سن مرگ و مير در گروه مورد(6/6 + 5/65سال) و در گروه شاهد(4/10+ 70 سال) بوده است. با آناليز داده ها و مقايسه سن، تحصيلات و سن زمان مرگ اختلاف معني داري بين دو گروه وجود نداشت(14/0= P)، در گروه مورد 48% و گروه شاهد 8/59% از افراد مرد بوده اند و در گروه مورد 52% و گروه شاهد 2/40% از افراد زن بوده اند وبا بررسي دو گروه از نظر جنسيت (008/0 (p< اختلاف معني داربوده است. ميانگين سن در زمان تماس با گاز خردل 47/14+ 56/36سال در گروه مورد و براي گروه شاهد 64/16+ 09/38سال بوده است. مدت زمان گذشته از مجروحيت حداقل 14سال و حداكثر 17سال مي با شد. ميانگين درصد جانبازي بر اساس آخرين نظر كميسيون بنياد 39/25% بوده است. مشكلات عمومي براي گروه مورد شامل 1/95% سرفه، 2/65%خلط و80% تنگي نفس بوده است كه بصورت مزمن وجود داشته است وليكن در گروه شاهد هيچ كدام از اين موارد بصورت مداوم اظهار نشده است. نتيجه گيري يافته هاي ما حاكي از آن است كه بيشترين و مهمترين مشكلات تنفسي سرفه، تنگي نفس و نهايتا برونشيت بوده است. اثرات سمي گاز خردل با گذشت زمان افزايش يافته است. در صورتيكه بتوان تمامي مردم نواحي در معرض قرار گرفته را تحت پوشش قرار داد و مشكلات موجود در آنها را بررسي نمود، مي توان پروتوكل مراقبتي- درماني مناسبي براي آنها تهيه نمود.