مطالعه آزمايشگاهي پيشروي زبانه رسوبي در مخزن

در مطالعة حاضر با استفاده از يك كانال با بازشدگي در پلان و پروفيل طولي، پديدة رسوب‌گذاري دلتايي4 در مخازن سدها5 مطالعه شده است. رسوب‌گذاري در شرايط بار كف6 و يا تشكيل دلتا در مخزن، تابع پارامترهاي متعددي مانند: شكل هندسي مخزن7، شيب كف8، ويژگي‌هاي هيدرولوژيكي منطقه، شرايط هيدروليكي جريان ورودي، نوع و ميزان بار رسوبي ورودي به مخزن و . . . است. در اين پژوهش تعدادي از پارامترهاي موثر در مسئله، شامل دبي آب9، عمق آب مخزن10، دبي رسوب11 و خواص فيزيكي ـ هندسي12 ذرات رسوبي مطالعه شده اند. به ازاي تغيير در هر يك از‌ اين پارامترها، تغييرات زماني بالا آمدگي بستر مخزن و همچنين ميزان جا به جايي زبانة رسوبي به صورت داده‌هاي عددي و تصويري ثبت شده است. مشاهده‌ها حاكي از آن است كه ميزان تغييرات سرعت حركت دلتاي رسوبي در امتداد طولي مخزن نسبت به عمق آب درياچه حساس‌تر از ساير پارامتر‌هاي مورد مطالعه بوده است. براي نمايش قانون حاكم بر ميزان جا به جايي دلتا در راستاي طولي مخزن، با استفاده از آناليز ابعادي13، پارامترهاي تركيبي متناسب با فيزيك مسئله استخراج شده و با كمك اعداد بي بُعد14 حاصل و همچنين خروجي‌هاي آزمايشگاهي، با معرفي يك عدد بي‌بُعد جديد، نمودارهاي مشخصة پيشروي دلتا ترسيم شده‌اند.