آشنايي با جت لگ در هوانوردي نظامي و غير نظامي

سابقه و هدف ريتم شبانه روزي يك چرخه اي فيزيولوژيكي و رفتاري است كه توسط يك سيستم ضربان ساز داخلي و به كمك تغييرات اطلاعات حاصله از محيط (مانند نور، دما و...) حاصل شده و چرخه خواب و بيداري جزء مهمي از آن به شمار مي آيد. مدت نسبي اين چرخه حدود 2/24 ساعت بوده و بر طبق آن هوشياري در طول روز و خواب در طول شب حادث مي گردد. يافته ها اين بيماري عموما در طي 1 تا 2 روز پس از پروازهاي بين قارهاي (كه در طي آن حداقل گذر از 2 منطقه زماني صورت پذيرد) ديده شده و با ايجاد اختلال در چرخه سيركادين سبب بروز خواب آلودگي در روز يا بيخوابي در شب، ضعف عمومي، خستگي، اختلال در حافظه و تمركز، علائم گوارشي و... مي گردد. در طي سفر در مسير نيمكره شرقي زمين مسافران از نظر زماني نسبت به مقصد يك فاز جلوتر قرار مي گيرند به نحوي كه در هنگام عصر احساس خواب آلودگي نموده و قبل از فرارسيدن صبح از خواب بيدار مي شوند. لذا تطابق در اين حالت دشوار تر و شدت علائم بيماري بيشتر است. به دليل عدم گزارش موارد بروز بيماري ميزان شيوع دقيق آن بدرستي مشخص نمي باشد.جهت درمان از تغيير سبك زندگي، نوردرماني و داروهايي همچون ملاتونين، بنزوديازپين ها و... استفاده مي گردد. بحث و نتيجه گيري به دليل گسترش روز افزون هوانوردي و سفرهاي بين قارهاي لزوم اطلاع كافي در خصوص علائم، تشخيص، برخورد لازم و پيشگيري مناسب اين بيماري براي كليه گروه ها خصوصا پرسنل پروازي و گروه پزشكي و درماني ضروري به نظر مي رسد.