مفهوم الضروره الشعريه عند اهم علما العربيه حتي نهايه القرن الرابع الهجري

اين تحقيق به بررسي مفهوم لغوي واصطلاحي ضرورت شعري پرداخته وبيان مي دارد كه ضرورت شعري نا مفهوم نا مشخص بوده است، تا اينكه خليل بن احمد فراهيدي آمد و پايه هاي اين مفهوم را با تكيه بر آگاهي عميق خود بنيان نهاد وفرق بين كلام شعري وكلام عادي را ارايه نمود. براي رسيدن به اين هدف ما بايد ابتدا ديدگاه ويژه خليل را نسبت به ضرورت شعري بيان نماييم. اين تحقيق به بيان مفهوم ضرورت شعري نزد سيبويه در "الكتاب" پرداخته واختلاف نظر پژوهشگران قديم وجديد را در مفهوم ضرورت از نظر او بيان مي كنيم. در مرحله ي بعدي به آرا ابن جني پرداخته كه ديگاه قابل تاملي در اين زمينه داشته است. سپس به بررسي مفهوم ضرورت شعري از نظر ابن سرّاج وشاگردش ابو سعيد سيرافي پرداخته وسرانجام به شرح ديدگاه ابن فارس وابو هلال عسكري مي پردازيم. لازم به ذكر است كه اين تحقيق گنجايش بررسي نظرات همه ي دانشمنداني كه قبل از قرن چهارم مي زيسته اند مانند مبرّد و ثعلب و اخفش و ابو علي فارسي و قزّار قيرواني را ندارد.

This Study deals with the issue of poetic licence.This issue remained vogue until the advent of Al-Khaleel Bin Ahmad Al-Faraheedi,who established the basis of this concept depending on his deep awareness of the differences between the poetic language and ordinary speech .To understand what he did we need to first explain AL-Kaleels views on poetic licence. Moreover، the Study explicatesthe concept of poetic licence according to Sibaweih in his book، Al-Kitab، and then sheds light on the difference among ancient and modern researchers. this Study also discusses Ibn Jenniʹs significant ideasregarding poetic licence . Finally, the relevant ideas about poetic licence by AL-Sarraj and his disciple,Abu said AL-Sirafi,Ibn fares and Abi Hilal AL-Askari discussed.It is worth noting that this article does not have enough space to present the ideas by all the scholars before the 4 th century (AH)