مسوّغات امّ الباب في التّراث النّحويّ

اين پژوهش در مورد اصطلاحي تحت عنوان «ام الباب» سخن مي گويد كه در نحو عربي كاربرد فراوان دارد؛ تلاش شده است كه اين اصطلاح مشخص شود و مفاهيمي كه براي بيان آن بكار گرفته شده يا براي رسيدن به آن به صورت هاي مختلف استفاده شده بيان گردد. اين كار از طريق بررسي نظرات و تاليفات بخش وسيعي از علماي نحوي صورت گرفته است. سپس در مورد بكار گيري اين مفهوم در ميراث از طريق سه عنوان فرعي انجام شده كه عبارتند از: 1- ادات هاي غير عاملي كه نحويون بخش وسيعي از آنها را بر اساس معنايي كه دارند تركيب كرده اند؛ و برهان ها و حجت هايي براي توجيه اصالت آن ارايه كرده اند. 2- ادات هاي عاملي كه در برخي از آنها تركيب در مورد معناي دلالي يا سياقي اي كه بر آن وارد مي شود دچار اختلاف است. 3- در برخي ديگر از اين ادات ها ممكن است تركيب با معني توافق داشته باشند. علماي نحو معتقدند اين ادات ها ويژگي هاي منحصر به فردي دارند. باب هاي نحوي برخي از فعل هايي كه اين پژوهش مورد بررسي قرار داده است دستاوردهاي قابل توجهي دارد و توجيهاتي كه اين نام را به صورت صريح يا تلميحي توجيه كرده است. اين توجيهات گاهي مربوط به شكل است و گاهي مربوط به مضمون و گاهي مربوط به هردو.

This research is concerned with a concept called “Um-ol-Baab”, which has wide applications in syntax. This article attempts to clarify this concept and specify terms which are used to directly or indirectly refer to it. This has been done by examining the views and works of a good number of syntacticians. Three subgroupings have been revealed :1) devices the structure of which are compatible with their meanings, 2) devices which are questionable as to their meaning or purpose , and 3) devices the structure of which does not match their meanings. Syntactic scholars suppose that these devices have unique properties. The investigation of the syntactic categories of some of the verbs yielded significant findings and revealed justifications for this term. Those justifications are sometimes related to forms, sometimes related to content, and sometimes to both.