1043

ليمنولوژي مقدماتي درياچه پشت سد ارسباران در آذربايجان شرقي با هدف توسعه آبزي روري

عابديني، علي

صمدزاده، محمد ، همكارطرح , دانش ، علي ، همكارطرح , خداپرست، حجت ، همكارطرح , ميرزا جاني، عليرضا ، همكارطرح , دقيق روحي، جواد ، همكارطرح , عباسي، كيوان ، همكارطرح , داداي قندي، عظمت ، همكارطرح , حبيب زاده ، احد ، همكارطرح , قانع، احمد ، همكارطرح , عبدالملكي، شهرام ، همكارطرح , سبك آرا، جليل ، همكارطرح , عليزاده ، حميد رضا ، همكارطرح , خطيب، سپيده ، همكارطرح , زحمتكش، يعقوب علي ، همكارطرح , يوسف زاد، اسماعيل ، همكارطرح , محسن پور، حجت ، همكارطرح , رمضاني عاقله، بابك ، همكارطرح , مهديزاده، غلامرضا ، همكارطرح , مددي، فريبا ، همكارطرح , خدايي، علي ، همكارطرح , خوشحال، جواد ، همكارطرح

1393

وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر

اكوسيستم آبي درياچه سد ارسباران در 55 كيلومتري شمال شهرستان كليبر در موقعيت جغرافيائي ´11 º39 عرض شمالي و ´18 º 47 طول شرقي احداث شده است .قسمت عمده آبگيري اين سد از طريق كانال بتوني از سيلين چاي مي باشد . اين مطالعه در طي سالهاي 1388 تا 1390 انجام شد . جهت نمونه برداري هاي زيستي و غير زيستي تعداد 4 ايستگاه در پهنه آبي درياچه و يك ايستگاه در محل كانال ورودي تعيين گرديد . عوامل فيزيكي و شيميايي آب با استفاده از روش كار استاندارد براي آزمايش آب ارائه شده توسط انجمن بهداشت عمومي آمريكا استفاده اندازه گيري شد . بررسي خصوصيات بستر درياچه نشان داد كه ذرات بسيار دانه ريز سليت و رس بيش از 74 درصد بستر را تشكيل مي دهد . ميانگين زيتوده بنتوز در ماههاي مورد بررسي 44/ ± 37/0 گرم در متر مربع بود. در اين بررسي گونه هاي ماهي سس ماهي كورا، كپور معمولي ، رفتگرماهي سفيدرود ،ماهي حوض نقره اي ، تيزكولي و آمورنما شناسايي شد. بيشترين جمعيت فيتو پلانكتوني مربوط به شاخه سيانو فيتا با جنسهاي Aphanothece ،Oscillatoria و Anabaenopsis بوده است.ميانگين كل فراواني سيانوفيتا در طي اين سه دور نمونه برداري 23455960 عدد در ليتر بوده است كه 72 درصد تراكم را به خود اختصاص داده است.در تركيب‌ جامعة‌ زئوپلانكتوني‌درياچه‌ ارسباران بيشترين‌ تنوع‌ مربوط‌ به‌ شاخة‌ Rotatoria با جنسهاي Polyarthra‌Synchaeta, Brachionus ,Keratella , و Trichocerca ميباشد. ميانگين سالانه بعضي پارامترهاي فيزيكي وشيميايي آب عبارت است از : دماي آب 8/15 با دامنه 8/6 تا 4/24 درجه سانتيگراد ، اكسيژن محلول 4/8 ميلي گرم در ليتر ، EC 863 ميكروموس با دامنه 717 تا 1073 ميكروموس ، pH 28/8 با دامنه 62/7 تا 75/8. در حال حاضر وضعيت تروفيك درياچه ارسباران بر اساس غلظت كلروفيل a و درصد اكسيژن محلول در حد مزوتروف و براساس حد شفافيت و غلظت فسفر كل در حد يوتروف مي باشد . در طول مدت تحقيق پرندگان ذيل در درياچه مشاهده شدند: كله سبز(Anas platyrhynchos) ،خوتكا(Anas crecca) ،آنقوت (Tadorna ferrugiena) ،چنگر(Fulica atra)، باكلان (قره غاز) ( ( Phalacrocorcax carbo، حواصيل خاكستري(Ardea cinera) . با توجه به توان توليدطبيعي محاسبه شده در اين مطالعه ، براي درياچه ارسباران در وضعيت كنوني ميتوان ميزان توليد را در دامنه 57 تا 133 كيلو در هكتار برآوردكرد كه با فرض حجم ميانگين مفيد آن، توليدي در دامنه 5/28 تا 6/35 تن براي كل درياچه پيش بيني مي شود. با توجه به حضور غالب دو گروه شيرونوميده و توبيفسيده ميزان توليد ماهي كفزي خوار از2/0 تا 7/1 كيلو در هكتار متغيراست . افزايش توليد بيشتر مستلزم غذا دهي دستي است . به منظور غذادهي ماهيان آمور پرورشي مي توان از علوفه مراتع طبيعي حاشيه درياچه استفاده كرد .

Lake Arasbaran at Azarbaijan province, 55 kilometer far from Kalibar city with geographical position 39o11' N and 47 o 18' E .This lake receives its water mainly by a cement canal from Silinchai . This study conducted in 2009. the biotic and abiotic parameter were determined in four stations on the lake and one from the canal. The lake substrate characteristics showed that the very fin coarse and clay constituted about 74 percent of the sediment. Average macro invertebrate biomass was 0.37 ± 0.44 gr/m2. The fish species, Kura barbel (Barbus lacerta), Cammon carp (Cyprinus carpio), Ray-finned fish (Nemachieilus bergianus), Gold fish (Carassius auratus), Sharpbelly (Hemiculter leucicus), Stone moroko (Pseudorasbora parva) were identified in lake. The most abundance of phytoplankton belongs to phyla of Cyanophyta including Anaebaenopsis, Osilatoria and Aphanothece genus. The average abundance was 2.3×107 c/lit where comprises 72 percent of total phytoplankton. Rotatoria with genus of Trichocera, Synchata, Barchionus ,Kertella and Polyarthra had been dominated in the zooplankton population. The level of physical and chemical parameter in water varied significantly through the year as temperature (6.8-24.6) °C , DO mean 8.4 mg/l, EC (717-1073)µS/cm , pH (7.62-8.75) . Several birds such as Mallard (Platyrhynchos) ,Teal(Anas crecco ),Ruddy Shelduck (Tadorna ferrugiena), Coot (Fulica atra), Cormorant (phalacrocorax carbo) , and Grey heron ( Ardea cinera ) were identified in the lake area . The trophic status of the lake according to chlorophyll and DO were mesotroph and on the base of transparency and total phosphorous were eutroph. With respect to natural production of the lake, the fisheries potential estimate 57 to 133 kg/h/y with a total rang 28.5 to 35.6 ton/y for total lake surface. According to low potential for herbivores and bentivores species about 0.2-1.7 kg/h the feed artificially will be suggested in order to Carp and Amur culture that their resources can be provided from agriculture activities of lake around region.

ليمنولوژي , آذربايجان شرقي , آبزي پروري , درياچه ارسباران

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

بخشي رنگي، جدول، مصور، نمودار

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 43664

كتابنامه: ص. 44-46

درياچه ‌ها- بوم ‌شناسي , ليمنولوژي , آب‌ هاي شيرين- بوم ‌شناسي , آّبزي پروري

63

ل132ع

577