عنوان :
ارزيابي اثرات بهره‌برداري منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس بر منابع زيستي دريايي
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
حق شناس، آرش
شناسه هاي افزوده :
مرزباني، عبدالرسول ، همكار طرح , كاوياني، علي ، همكار طرح , جمشيد، خسرو آئين ، همكار طرح , محسني زاده، فاطمه ، همكار طرح , ميربخش، مريم ، همكار طرح , اسدي ساماني، نادر ، همكار طرح , محمدنژاد، جمشيد ، همكار طرح , آلبو شريف، علي ، همكار طرح , نياميمندي، نصير ، همكار طرح , نوري نژاد، محسن ، همكار طرح , دليرپور، غلامحسين ، همكار طرح , ايزدپناهي،غلامرضا ، همكار طرح , عوفي، فريدون ، همكار طرح , حسين خضري، پريسا ، همكار طرح
تنالگان :
سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
چكيده فارسي :
چكيده
اين مطالعه در آب‌هاي دريايي استان بوشهر واقع در خليج‌فارس، در محدوده‌ي جغرافيايي طول شرقي ʹ06 °52 تا ʹ34 °52 و عرض شمالي ʹ23 °27 تا ʹ46 °27، از منتهي اليه جنوب شرقي استان بوشهر (دماغه نايبند) تا جنوب غرب بندر كنگان (بركه چوپان)، واقع در خليج‌فارس و با استفاده از شناورهاي فايبرگلاس محلي بر روي 16 ايستگاه و در فصل‌هاي بهار، تابستان، پاييز و زمستان سال 1390 انجام گرديد.
مطالعه حاضر به هدف پايش شرايط محيطي ناشي از فعاليت «منطقه اقتصادي- انرژي پارس» بر منابع زيستي خليج‌فارس و به دنبال مطالعه‌اي كم‌وبيش مشابه كه قبلاً (سال 1385) توسط پژوهشگاه نفت طراحي و انجام گرديده بود، انجام‌شده است. كليه نتايج به دست آمده پژوهش حاضر به هدف تعيين روند، با نتايج بررسي انجام شده توسط پژوهشگاه نفت مقايسه شده و براي تحليل وضع موجود نيز با استانداردهاي ملي (سازمان حفاظت محيط‌زيست) و جهاني (سازمان بهداشت جهاني و آژانس حفاظت محيط‌زيست آمريكا) مقايسه گرديده‌اند.
بدين منظور، عوامل فيزيك و شيميايي شامل دما، شوري، اسيديته، اكسيژن محلول، كدورت و اكسيژن خواهي شيميايي، ثبت و اندازه‌گيري و از مواد مغذي سيليكات، فسفات، نيترات و نيتريت، آمونياك، سولفيد و كربن آلي مورد بررسي قرار گرفتند. شرايط محيطي آب‌هاي محدوده مورد بررسي در وضعيت عادي نسبت به كل منطقه مي‌باشند و تنها در محدوده اطراف خروجي پساب‌ها اندك تغييراتي مشاهده مي‌گردد. رسوب بيشتر مناطق مورد بررسي نيز داراي دانه‌بندي ماسه‌اي مي‌باشند و ميزان ماده آلي آن‌ها در حد مجاز است. غلظت نيتريت، نيترات، آمونياك، فسفات، سيليكات و سولفيد در حدي پايين‌تر از حدود مجاز تعريف شده مي‌باشند اما افزايش زيادي را در طول سال و نسبت به مطالعه پيشين در ميزان فسفات و سولفيد مشاهده مي‌گردد كه موضوع افزايش فسفات در مطالعات ديگر منطقه‌اي (ايزدپناهي و همكاران، 1384 و 1388) نيز مشاهده و مورد تأكيد قرارگرفته است. آلاينده‌هاي ديگر نيز با دو منشأ غيرآبي (فلزات) و آلي مورد بررسي قرار گرفتند. غلظت فلزات روي، مس، آهن، كروم، نيكل، كادميوم، جيوه و سرب در هر دو فاز آب و رسوب مورد بررسي قرار گرفت. از بررسي تغييرات غلظت در طول سال مي‌توان نتيجه گرفت كه فلزاتي همچون جيوه، سرب، كادميوم، روي، كروم و نيكل در هر دو فاز آب و رسوب در حال افزايش تدريجي در طول سال بوده‌اند. فلزات ديگر نظير آهن و مس نيز همين روند را با شيبي ملايم‌تر داشته‌اند. مقايسه مقادير اندازه‌گيري شده با حدود مجاز و همين‌طور در مناطق مختلف منطقه (غير صنعتي، صنعتي يا درون منطقه توسعه) نشان‌دهنده گسترش آلودگي فراگير در تمام منطقه است. غلظت كل هيدروكربن‌هاي نفتي، هيدروكربن‌هاي آليفاتيك و هيدروكربن‌هاي آروماتيك چند حلقه‌اي نيز بررسي گرديد. نتايج به دست آمده مؤيد اين موضوع است كه خوشبختانه منطقه مورد بررسي در حال حاضر از نظر آلودگي به اين مواد در شرايط عادي و مناسب ميباشد.
در بخش موجودات زنده نيز باكتري‌هاي هوازي و بي‌هوازي، پلانكتون‌ها و كفزيان مورد بررسي قرار گفتند. تراكم باكتري‌هاي هوازي به‌جز در فصل بهار (p=0.001) و تابستان p=0.04) ) تفاوت معناداري با يكديگر نداشتند. باكتري‌هاي بي‌هوازي نيز در هر دو فاز آب و رسوب در طول سال تفاوت معناداري با يكديگر نداشتند p=0.05)) تراكم فيتوپلانگتون‌ها و زئوپلانكتون‌ها در طول فصل‌هاي مختلف مشابه و پايين‌تر از مطالعات ديگر منطقه‌اي است كه به دليل عمق كمتر ايستگاه‌ها است. مقايسه فراواني كفزيان محدوده مورد بررسي با مطالعات ديگر منطقه‌اي و درون خليج‌فارس بيانگر تخريب نشدن زيستگاه‌هاي اين موجودات در اثر فعاليت صنايع موجود و تا زمان حاضر است.
بالا يا كم بودن تفاوت ميزان اندازه‌گيري شده بسياري از پارامترها (مبخصوص آلاينده‌ها) در منطقه درون محدوده طرح توسعه (از بندر سيراف تا بندر كنگان) با منطقه صنعتي مؤيد تأثيرگذاري جريان اصلي آب خليج‌فارس روي گسترش آلاينده‌ها در منطقه است. اين موضوع لزوم كاهش و كنترل اثرات سوء صنايع موجود از مبدأ و پايش مناطق تا محدوده‌هاي بيشتر سطح و عمق را يادآوري مي‌نمايد تا بدين وسيله از پخش آلودگي‌ها در مناطقي وسيع‌تر كه امكان مقابله را محدودتر و هزينه برتر مي‌نمايد جلوگيري به عمل آيد. بررسي توان اكولوژيك و تعيين ظرفيت برد منطقه و بررسي امكان زيست پالايي بسياري از آلاينده‌ها از جمله فعاليت‌هاي ضروري در اين زمينه است.
چكيده انگليسي :
Abstract:
This research has been done in the marine waters of Bushehr province in Persian Gulf in the geographical district of 52° 06ʹ to 52° 34ʹ E to 27° 23ʹ to 27° 46ʹ N conducted from the far east south of Boushehr province (Nayband headland) to the western south of Kangan (Berkeh choopan) located in the Persian Gulf using local fiberglass floats in 16 stations in spring, summer, fall and winter in 2011.
The present study seeks to protect/monitor environmental conditions stemming from the effect of “special economic region-pars energy” on the biological resources of Persian Gulf. This research follows the similar research which had been done before (in 2006) by the oil research institute. All the results which determine the progress have been compared with the results of the performed results by the oil research center. They were also compared with the national standards (organization of environmental protection) and global standards (global health organization and American environmental agency).
Thus, physiochemical factors such as temperature, salinity, acidity, dissolved oxygen, tarnishing and chemical oxygen seeking were recorded and measured. Nutrient materials such as silicate, phosphate, nitrate, ammonia, sulfides and organic carbons were investigated. The environmental conditions of the investigated waters were reported normal compare to the whole region. Small variation was reported around the exhausting wastewaters.
The deposition of the investigated regions has had sandy graining. The organic materials were also allowed.
The concentration of Nitrite, nitrate, ammonia, phosphate, silicate and sulfide is sometimes lower than the allowed level. But, there had been observed large amount of increase of phosphate and sulfide compare to the previous studies. The issue of the increase of phosphate has been seen in other studies. (Izadpanahi et al, 2005, 2009)
Other organic and mineral contaminants (heavy metals) were investigated as well. It can be concluded from the changes of the concentration per year that metals such as mercury, lead, cadmium, zinc, chromium, nickel were increasing through the year in water and precipitation phases.
Other metals such as iron and copper have had experienced the same progress with steeper gradient.
Comparing the measured values with the allowed limits in different regions of the region (non-industrial, industrial, inside the development region) indicate the comprehensive development in the whole region.
The total concentration of oil hydrocarbons, aliphatic hydrocarbons and aromatic multi cyclic hydrocarbons were also investigated.
The obtained results suggest that fortunately the investigated region is appropriate in normal circumstances from the pollution viewpoint.
Aerobic and anaerobic bacteria, plankton, benthos were investigated as well. The concentration of aerobic bacteria had no significant differences with each other except in spring p=0.001 and summer p=0.041
Anaerobic bacteria had no significant relation with each other in water phase and sediment phases. (P=0.05) The concentration of phytoplankton and zooplanktons were similar in different seasons of the year. They were lower than the other studies. Comparisons of the abundance of benthos with other regional studies inside the Persian Gulf suggest that the habitat of such creatures was not destroyed due to the industrial activities so far.
High difference or small differences of the measured values of many parameters (specially contaminants) shows the effectiveness of the mainstream of the water of Persian Gulf on developing contaminants inside the region (Siraf seaport to Kangan seaports)
كليدواژه :
ارزيابي اثرات بهره‌برداري , منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس , منابع زيستي دريايي
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
جدول، رنگي، مصور، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 53980
