1856

بررسي پراكنش، زيتوده و فراواني شانه‌‌دار مهاجم (Mnemiopsis leidyi) و اثرات آن بر ذخاير كيلكا ماهيان در آبهاي جنوب شرق درياي خزر (مازندران – گهرباران)

روحي، ابوالقاسم

نادري جلودار،مهدي ، همكارطرح , افرائي بندپي،محمد علي ، همكارطرح , لالوئي، فرامرز ، همكارطرح , كيهان ثاني، عليرضا ، همكارطرح , خداپرست، نوربخش ، همكارطرح , نصراله تبار آهنگر، عبداله ، همكارطرح , روشن طبري،مژگان ، همكارطرح , مخلوق، آسيه ، همكارطرح , تهامي، فاطمه سادات ، همكارطرح , اسلامي، فرشته ، همكارطرح , ابراهيم زاده، مجيد ، همكارطرح , پورمند، تاج محمد ، همكارطرح , جعفري، عبداله ، همكارطرح

1399

سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور – پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان

هدف از اين تحقيق بررسي پراكنش، زيتوده و فراواني شانه‌‌دار و اثرات آن بر ذخاير كيلكا ماهيان در آبهاي جنوب شرق درياي خزر (مازندران – گهرباران) بوده كه مطالعه زيست توده و فراواني شانه‌‌دار در ناحيه جنوب شرقي درياي خزر (مازندران-گهرباران) در 8 ايستگاه با عميق هاي 5، 10 و 15 متر در سال 93-1392 توسط تور پلانكتون با مساحت دهانه 2/0 متر مربع و اندازه چشمه 500 ميكرون انجام شد. بررسي شانه‌‌دار نشان داد بيشترين فراواني و زي توده با 2/8±8/71 عدد در متر مكعب و 0/1±9/1 گرم بر متر مكعب در حاليكه كمترين ميزان با 0/2±4/14 عدد در متر مكعب و زي توده 01/0±3/0 گرم بر متر مكعب به ثبت رسيد. بيشترين ميزان ميانگين ماهانه فراواني شانه‌‌دار در ماه مهر برابر با 2/25±3/128 عدد در متر مكعب و بيشترين ميزان زي توده آن در شهريور ماه برابر با 2/1±1/3 گرم بر متر مكعب بود. در طول دوره مطالعه شانه‌‌داران با اندازه طولي كمتر از 5 ميلي متر و مرحله نوزادي (Cydipid) حدود 4/90% جمعيت را تشكيل دادند، در حالي كه 3/6% جامعه به گروه طولي 10-6 ميلي متر تعلق داشتند. بررسي نوسانات تراكم و زيتوده شانه‌‌دار در فصول و لايه هاي آبي مختلف نشان داد كه لايه هاي آبي ساحلي (0-5 متر) در كليه زمان ها داراي بيشترين ميزان بودند. در فصول مختلف حدود 45-40 درصد جمعيت شانه‌‌دار در لايه فوقاني (5-0 متر) زندگي مي‌كنند و تنها حدود 10-15 جمعيت در لايه هاي زير 10 متر مشاهده شدند. بررسي زئوپلانكتون نشان داد 8 گونه از گروه هاي كپه پودا، كلادوسرا، و پروتوزوآ، ومروپلانكتون‌‌ها شناسائي شد، بطوريكه ميانگين تراكم و زيتوده سالانه ميزان زئوپلانكتون بترتيب 529±5322 عدد در مترمكعب و 2/27±4/84 ميلي گرم در مترمكعب بود. در مجموع، 157 گونه فيتوپلانكتون از 8 شاخه) شناسايي شدند بطوريكه شاخه باسيلاريوفيتا با 48% بيشترين فراواني گونه‌ها را بخود اختصاص داد. ميانگين تراكم و زيتوده سالانه ميزان فيتوپلانكتون بترتيب 106×4/7±1/114 عدد در مترمكعب و 3/8±3/181 ميلي گرم در مترمكعب بود. بررسي وضعيت صيد كيلكاماهيان طي سال‌هاي 92-1381 نشان داد كه دامنه صيد اين ماهيان 27110-15411 كيلوگرم بود كه بيشترين ميزان صيد در سال 1389 و كمترين ميزان صيد در سال 1386 ثبت گرديد. كاهش منابع زيستي (زئوپلانكتون) در درياي خزر بعد از ورود و گسترش شانه‌‌دار سبب كاهش صيد گونه‌هاي كيلكاي آنچوي و چشم درشت شد، در حاليكه بنظر مي‌رسد صيد كيلكاي معمولي بهبودي صيد و ذخاير را نشان مي‌‌دهد.

The aim of this research was to study the distribution, biomass and abundance studies of the comb jelly M. leidyi were conducted in the southeast region of the Caspian Sea (Mazandaran-Goharbaran) in 8 stations with deep profile stations of 5, 10 and 15 m in 2013. M. leidyi was collected with a METU net having a mouth opening of 0.2 m2 and mesh size of 500 μm. The highest abundance and biomass (wet weight) of M. leidyi were recorded with 71.8 ± 8.2ind.m-3 and 1.9 ± 1.0g.m-3, while the minimum were in winter with 14.4 ± 2.0ind.m-3 and 0.3 ± 0.01g.m-3. The highest monthly mean M. leidyi abundance and biomass were 128.3 ± 25.2 ind.m-3 in September and 3.1 ± 1.2g.m-3 in August. During the whole study period and at all stations, small individuals (<5 mm in length) and the Cydippid stage constituted 90.4% of all individuals, whereas 6.3% of the individuals were 6–10 mm in size. Investigating the fluctuations of comb jelly abundance and biomass showed highest amount in different seasons and layers at the coastal water (0-5 m). In the various seasons, about 40-45% of the population lived in the upper layer (0-5 m), and only about 10-15 % were found in layers below 10 m. The results of the zooplankton study indicated that 8 species belonged to Copepoda, Cladocera, and Protozoa) that annually average abundance and biomass of zooplankton were 5322 ±529 ind.m-3 and 84.4 ± 27.2 mg.m-3 respectively. A total of 157 species of phytoplankton from 8 phyla were identified 48% of Bacillariophyta. The annually average abundance and biomass of phytoplankton were 114.1±7.4×106 ind.m-3 and 181.3±8/3 mg. m-3, respectively. The status of Kilka catches during the years of 1990-2001 showed that the catch range of Kilka was between 15411 and 27110 kg. The highest catches were recorded in 2010 and the lowest catches were recorded in 2007. Decreased of biological resources (zooplankton) resulted from the reduction of the Kilka catch, which was severely degraded after the presence and expansion of the Mnemiopsis. Only the two species of Kilka; Anchovy and big-eye recourses were destroyed. It seems that the common Kilka has a better power supply than the other two species, and then increase in the catch and stock of Kilka on the coast of Iran is increasing.

پراكنش , حنوب شرق درياي خزر , Mnemiopsis leidyi , تراكم و زيتوده , كيلكا ماهيان

تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور

مصور (رنگي)، جدول، نمودار (رنگي)

موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 55562