عنوان :
ارزيابي زيست محيطي توسعه آبزي پروري منطقه گنبد (بي بي شيروان)
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
خوشباور رستمي، حسينعلي
شناسه هاي افزوده :
كوزش اميني ، همكار طرح , ناظمي، الهيار ، همكار طرح , پورصوفي، طاهر ، همكار طرح , ميزهاشمي، امين ، همكار طرح , علي محمدي، علي اكبر ، همكار طرح , عقيلي، كامران ، همكار طرح , محمدي، فائزه ، همكار طرح , حسن ذاتي، آتنا ، همكار طرح
تنالگان :
وزارت جهاد كشاورزي - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور - مركزتحقيقات ذخاير آبزيان آبهاي داخلي
چكيده فارسي :
محدوده طرح ارزيابي زيست محيطي توسعه آبزي پروري منطقه گنبد (بي بي شيروان) در40 كيلومتري غرب شهرستان گنبد، بين مدارهاي جغرافيايي′47 °54 تا ′52 °54 طول شرقي و از ′10 °37 تا ′11 °37 عرض شمالي واقع شده است. آببندان بي بي شيروان با مساحت حدود 580 هكتار، مجموعه اي از 3 حوضچه مجزا مي باشد كه در چندين نقطه با يكديگر ارتباط دارند. در حال حاضر با توجه به مشكلات موجود در آبگيري ، همواره بخشي از مخزن خالي مانده و از تمام ظرفيت آن استفاده نمي گردد. آب مورد نياز محدوده طرح از طريق ايستگاه پمپاژ ساحل چپ و رودخانه هاي قره تكان و بايرام شالي و كانال احداثي توسط سازمان جهادكشاورزي تامين مي گردد. در راستاي طرح اصلاح و مرمت آببندان بي بي شيروان، از پيشنهادات مطرح شده براي مديريت بهتر پرورش ماهي و افزايش حجم آببندان بي بي شيروان ، افزايش ارتفاع خاكريزها و ايجاد ديواره هاي حائل به منظور تقسيم آببندان به قطعات كوچكتر، مي باشد. همچنين از ديگر موارد پيشنهاد شده ايجاد ايستگاه پمپاژ بر روي رودخانه هاي قره تكن و بايرام شالي مي باشد. تعبيه سازه خروجي ثقلي به صورت دريچه آبگير براي تامين آب مورد نياز اراضي موجود در محدوده شبكه چپ سد وشمگير نيز از پيشنهادات مجري طرح مي باشد. بر اساس طراحي هاي انجام شده ، سطح مفيد آببندان ذخيره بي بي شيروان ، پس از اجراي خاكريزها، به حدود 500 هكتار كاهش و حجم قابل ذخيره آببندان حدوداً به ميزان 8/1 ميليون متر مكعب افزايش مي يابد. انجام مطالعات ارزيابي اثرات زيست محيطي براي طرح مذكور، كه به لحاظ ويژگيهاي طرح، مشمول ماده 2، بند هـ آيين‌نامه ارزيابي اثرات زيست‌محيطي مي‌باشد، ضروري است. بر اساس بررسيهاي صورت گرفته در منطقه معضلات خاصي در ارتباط با توسعه مطلوب فعاليت پرورش ماهي و بهره برداري از آببندان وجود دارد. از جمله مشخص نبودن مالكيت آببندان، عدم تامين حقابه مناسب و اختصاصي، محدوديت ظرفيت آببندان، كاهش سطح مفيد پرورش ماهي و فقدان برخوداري طرح از سازه هاي هيدروليكي مناسب كه ميزان توليد را با نوسانات زيادي مواجه ساخته و اپتيمم آن حاصل نمي گردد. بر همين اساس ارائه طرحي جهت اصلاح، تجهيز و مرمت آببندان به منظور بهره برداري بهينه از آب آن جهت پرورش ماهي و آبياري اراضي كشاورزي محدوده طرح در دستور كار اداره كل شيلات گلستان قرار گرفته است. جهت انجام بهينه مطالعات و به منظور روزآمد كردن اطلاعات با بهره گيري از دستاوردهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، اقدام به تدقيق نقشه‌هاي منطقه مورد مطالعه شد. بدين ترتيب كه ابتدا نقشه هاي رقومي با فرمت AUTO CAD با مقياس 1:500 تا 1:2000 كه نشان دهنده موقعيت طرح بود، با نقشه‌برداري زميني در عمليات عمراني¬ تهيه گرديد. سپس لايههاي GIS مورد نياز بر اساس نقشه‌هاي رقومي سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح و نيز به كمك ساير اطلاعات توصيفي و مكاني با مقياس1:50000 تهيه گرديد. نقشه‌هاي موقعيت عمومي منطقه مطالعاتي، نقاط مسكوني و آباديها، راهها و ساير نقشه‌هاي مورد نياز در مطالعات با استفاده از اين لايه‌‌ها توليد شد. در مرحله بعد، كارتوگرافي نقشه‌هاي تهيه شده جهت ايجاد خروجي كاغذي به كمك نرم‌افزار ARC GIS آماده گرديد. همچنين با كمك لايههاي مكاني GIS تعدادي تحليلهاي مكاني در مطالعات مختلف كه توسط تيمهاي مختلف كارشناسي (گروه مطالعاتي آلودگي آب و خاك، محيط اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، محيط بيولوژيك، اقليم و هيدرولوژي) توصيه شده بودند، به عمل آمد. در نهايت خروجي اطلاعات رقومي مكاني، تحليلهاي مكاني و كارتوگرافي به صورت نقشه‌هاي مختلف، جداول تحليلي و يا نمودارهاي گرافيكي در گزارشهاي كارشناسي مورد استفاده قرار گرفتند. از آنجاييكه اجراي طرح ارزيابي زيست محيطي توسعه آبزي پروري منطقه گنبد(بي بي شيروان) مي تواند دگرگوني‌هايي را در محيط‌هاي مختلف زيستي (فيزيكي، بيولوژيك، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي) منطقه به وجود آورد. به منظور آگاهي از چگونگي اين دگرگوني‌ها و پيشگيري و يا كاهش اثرات منفي آنها بر محيط،مطالعات ارزيابي اثرات طرح‌هاي توسعه بر محيط زيست انجام پذيرفت. جهت تصميم‌گيري در خصوص اجرا و عدم اجراي پروژه از روش ماتريس اصلاح شده استفاده گرديده است. جمع بندي نتايج ماتريس ارزيابي در دو گزينه عدم اجراي طرح (79-) و اجراي طرح با ملاحظات زيست محيطي(410+) بيانگر برتري گزينه دوم مي باشد. بنابراين اجراي طرح توسعه آبزي پروري منطقه گنبد (بي بي شيروان) داراي برخي تأثيرات سوء بر محيط زيست مي‌باشد، اما به نظر مي‌رسد با لحاظ نمودن راهكارهاي كاهش دهنده اثرات منفي پروژه بر محيط زيست، ارائه برنامه مديريت و پايش زيست محيطي و در نظر گرفتن اثرات مثبت طرح بر منطقه، اجراي طرح در مجموع پيامد هاي مثبت و مطلوبي براي مردم بومي ،بهره برداران و پرورش دهندگان ماهي در منطقه دارد. همچنين مشكلاتي نظير مهاجرت‌هاي بي‌رويه مردم از روستاها، كمبود اشتغال و به تبع آن پايين بودن سطح درآمد و رفاه مردم، روند مثبتي را در پيش خواهد گرفت. لذا اجراي طرح با در نظر گرفتن تمهيدات زيست محيطي توصيه و تاكيد مي گردد.
چكيده انگليسي :
An Environmental Impact Assessment was undertaken to identify existing values and characteristics of physical, biological and socioeconomic resources within the area proposed for the Aquaculture development in Bibi- Shirvan Ab-bandan (small storage dam). The proponent (Fisheries Department of Golestan province) intends to redevelop fish culture in a constructed water body which is used mainly by local farmers for storing water to meet crops water needs especially at dry periods of the year. The area being examined as part of this environmental impacts assessment is located approximately 40 km west of Gonbad city,Golestan province in northeast of Iran. The site located at 54° 47'- 54° 52 ' (East longitudes) and '37 ° 10'- 37° 11' (North latitudes). The Bibi Shirvan Ab-bandan sealed with an area of about 580 acres, is a collection of three distinct basins that are connected with each other at several points. At present, there are some problems for water supply and maintaining full reservoir levels which cause the Bibi-Shirvan reservoir have always been empty partly and farmers could not been utilizing all its capacity. At the operation phase, the supply water will be provided by pumping through the left coast of Gorgan river via an irrigation concrete canal which is constructed by the Organization of Jihad-e-Agriculture and also, two small streams namely Ghareh-tekan and Bayram-shally. For better management of fish culture it is proposed a plan, which increase the volume of the Bibi- Shirvan reservoir by heightens the circumference embankment and construction of the interior retaining wall that will divide the reservoir into smaller pieces of ponds. It also proposed the installation of other pumping stations on above-mentioned streams to supply water for combined requirements of cultivated crops and fish culture. The total surface area and storage capacity of Bibi Shirvan reservoir will be about 500 hectares and 8.1 million cubic meters respectively, after the construction of embankments. Environmental impact assessment for the project in terms of design features is mandatory and subject to article 2, paragraph (e) environmental impact assessment regulations. There are some problems for developing optimized fish culture practices and operations in the area. The unknown ownership of reservoir, absence of official right of water allocation, limiting capacity of reservoir reduced surface area for fish culture , lack of hydraulic system structures for water supply control, and drainage are among the problems that restrict fish culture practices and will not allow to attain optimum production. Therefore, the proposed plan including improved methods and rehabilitation of embankments was placed on the agenda of the Golestan Province, Department of Fisheries. For optimization studies and achievements to update information using Geographic Information System (GIS), the maps of the study area were provided. Thus, in first step, the digital map with a scale of 1:500 to 1:2000 AUTO CAD format that shows the project location, have been constructed. General location map of the region, residential areas and villages, roads and other maps needed in studies using these layers were produced. Next, the outputs for Cartography maps were prepared using ARC GIS software. The spatial layers were performed by using the GIS soft-wares and advised which suggested by different expert teams (groups of soil and water pollution studies, social environment, economic and cultural, biological environment, climate and hydrology). The output of digital spatial data, spatial analysis and cartography as various maps, tables or diagrams and graphical analysis were used in the reports. Since implementing this Project could be created various impacts in different environments (physical, biological, socioeconomic and cultural) The EIA study was undertaken .For facilitate decision making process on project implementation, the modified matrix method has been used. In conclusion, the results of EIA matrices shows the action of Project with environmental mitigation measures (+410) is superior to no action Project (-79). It is therefore considered that the Bibi-Shirvan Project will have a minimal impact on the environmental values of the area. The Project will provide favorable overall positive outcomes for indigenous peoples and fish farmers in the region. Also, problems such as excessive migration of rural people, lack of employment and consequently low level of income and welfare of the people will be improved. Therefore, the Project with consideration of environmental mitigation measures is recommended.
كليدواژه :
آب بندان بي بي شيروان , ارزيابي اثرات زيست محيطي , استان گلستان , پرورش ماهيان گرمابي
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
جدول، رنگي، مصور، نقشه، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور. مركز تحقيقات ذخاير آبزيان آبهاي داخلي 49815
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 252-254
موضوع :
آبزي پروري- جنبه هاي زيست محيطي , آبزي پروري- ايران- گنبد كاووس , ارزيابي اثرات زيست محيطي
