عنوان :
حفظ خزانه ژني ماهيان خاوياري رودخانه سفيد رود
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
پوركاظمي، محمد
شناسه هاي افزوده :
يزداني، محمد ، همكارطرح , پوردهقاني، محمد ، همكارطرح , يگانه، هوشنگ ، همكارطرح , .شكوريان، محمود ، همكارطرح , .كاظمي ، رضوان اله ، همكارطرح , برادران نويري، شهروز ، همكارطرح , حسيننيا، اسماعيل ، همكارطرح , نوروزفشخامي، محمدرضا ، همكارطرح , ارشد، عما ، همكارطرح , عباسعليزاده، عليرضا ، همكارطرح
تنالگان :
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
نقطه آغازين و تنها راه اجراي دقيق و موثر پروژه حفظ خزانه ژني ماهيان خاوياري رودخانه سفيد رود، تامين مولدين خاوياري از رين رودخانه در فصل تخمريزي بود. براي ايمنظورضمن تماس با مسئولين ادارات و سازمانهاي ذيربط، جلسات متعدد هاهنگي و برنامه ريزي برگزار گرديد تا ضمن بهره مندي از تمامي امكانات، ظرفيت ها، تلاش مضاعفي براي اجراي تعهدات پروژه صورت پذيرد.
امضاء تفاهم نامه ها با مراكز همكار و عقد قرار داد تحويا مولدين با صيادان بومي، پرداخت بموقع هزينه هاي جاري و همچنين تلاش، نظارت و پيگيري مداوم سبب شد كه خوشبختانه تعداد14 عدد مولد (6 عدد تاسماهي ايراني، 8 عدد ازون برون) از داخل رودخانه سفيد رود در طي سالهاي 89 و 90 تحويل مركز تكثير و بازسازي ذخاير ماهيان خاوياري شهيد بهشتي گردد. اين تعداد 8-10 برابر تعداد مولدين تحوبلي سالهاي قبل بود كه بنوبه خود يك موفقيت عظيم بشمار ميرود.
از بين ماهيان فوق، مولديني كه شرايط مناسب براي تكثير را داشتند، با تزريق هورموني و به روش ميكروسزارين تكثير و تخمكها استحصال و با اسپرم مولدين نر لقاح داده شدند. اسپرم مازاد در حد 220 ميلي ليتر در ازت مايع (دماي 196- درجه سانتيگراد) ذخيره و نگهداري شدند. نگهداري و تغذيه ماهيان مولد سزارين شده، حساس ترين بخش اين پروژه بود كه نتايج بسيار مطلوبي بدست آمد بطوريكه در حال حاضر 50% مولدين تكثير شده به روش ميكروسزارين، زنده و در حال پرورش با غذاي دستي است كه در نوع خود و بعنوان اولين تجربه بر روي مولدين وحشي بي نظير است.
پرورش بچه ماهيان در اوزان بالا و رها سازي بيش از 23000 عدد بچه ماهي ازون برون و 3000 عدد بچه تاسماهي ايراني بالاي 30 گرم از ديگر دستاورد هاي اين پروژه است كه پس از پلاگ گذاري با پلاگهاي زير جلديCWT و عادت دهي به آب لب شور درياي خزر در ايستگاه تحقيقاتي چابكسرو همچنين پاكسازي منطقه از استقرار هر گونه دام غير مجاز قبل از رهاسازي توسط يگان حفاظت منابع شيلات گيلان و همكار صيادان بومي در اجراي طرح در محدوده مصب رودخانه سفيد رود و درياي خزر رها سازي شدند.
علاوه بر بچه ماهيان رهاسازي شده، تعداد 1000 عدد از بچه ماهيان 30 گرمي جهت تشكيل بانك زنده و گله هاي مولدين انتخاب و در وانهاي فايبرگلاس 2 و4 تني با غذاي كنسانتره در حال پرورش ميباشد.
آناليز ژنتيكي توارث اللي از والدين به فرزندان با روش ريزماهواره ( مايكروستلايت) انجام شد و نشانگر ژنتيكي براي شناسايي والدين تعيين شد كه ميتواند بعنوان علامت و تگ ژنتيكي بچه ماهيان رهاسازي شده مورد استفاده قرار گيرد.
يكي از مهمترين دستاورد اين طرح، مشاركت صيادان بومي در امر صيد مولدين و رهاسازي بچه ماهيان جهت احيا ذخاير بود كه با برنامه ريزي و سياست هاي تشويقي ضمن تامين مولدين در مراسم رها سازي بچه ماهيان بالاي 30 گرم حضور فعال داشتند.
برگزاري دو كارگاه آموزشي مجزا در سطح ملي و بين المللي و با حضور كارشناسان و نمايندگان 5 كشور حاشيه خزر جهت انتقال يافته ها و تجارب بدست آمده از ديگر دستاورد هاي موفق اين پروژه بود. همچنين تخصيص بخشي از اعتبارات پروژه جهت خريد تجهيزات آزمايشگاهي و پلاك هايPIT تگ را ميتواند جزء دستاوردهاي اين پروژه بر شمرد كه نه تنها براي اين پروژه بلكه براي ساير پروژه ها بويژه جهت مولد سازي كاربرد فراوان دارد.
در جمعبندي مي توان اعلام نمود كه عليرغم كاهش 99% ذخاير ارزشمند ماهيان خاوياري درياي خزر، بويژه ذخاير ژنتيكي تاسماهيان بومي كشور، مي توان با برنامه ريزي، تلاش و مشاركت بخش هاي دولتي و غير دولتي بويژهNGO ها و صيادان بومي و همچنين علاقمندان به تنوع زيستي، ذخاير ژنتيكي تاسماهيان ايران را از خطر انقراض نجات داد و با موفقيت بانك زنده، بانك اسپرم و DNA تاسماهيان ن‍اد بومي تاسماهيان را تشكيل داد تا از خطر نابودي كامل نجات يابند. لازمه كسب نتيجه مطلوب براي امر مهم احيا ذخاير ژنتيكي تاسماهيان رودخانه سفيد رود، استمرار اين پروژه و تداوم اجراي آن براي حداقل يك دوره 20 ساله ( 20 نسل مختلف از تاسماهيان) مي باشد
چكيده انگليسي :
In order to implement the project properly and to collect appropriate numbers of sturgeon brood stocks from the Sepidrud River, several administrative coordination meetings have been conducted as well as communication established with relevant government organizations. Information to the fisher community and inhabitants in the vicinity of the Sepidrud River through personal contact and through printing and publishing of brochures has been disseminated. Also a contract has been signed with local fishers to ensure delivery of live spawners of sturgeon for the project. A well equipped team was set up to catch sturgeon spawners in the spawning season in spring and autumn in the Sepidrud River estuary. Procurement of transfer equipment to confine spawners, and all spawners have been kept in separate concrete tanks with freshwater until the time of artificial breeding.
Totally 15 breeders of A.stellatus ( 9 specimens) and A. persicus (6 specimens) were collected which shows that coordination and bringing local organization and fishermen is effective measures to save critical endangered sturgeon stocks in the spawning sites. Artificial breeding of spawners using micro incision is an effective ways to save the rare breeders alive for the future. It is necessary to tag all sturgeon spawners and adapt them in captive condition. Rearing larvae and fingerlings up to 30 grams for release in the Caspian Sea showed a better tools increase the release efficiency. Construction of Sperm, DNA and Tissue banks from all breeders can be a suitable model of rare species conservation. Brood stock establishment through selection methodology can save resources both for future rehabilitation and aquaculture extension. Molecular genetic analysis conducted using Microsatellite markers and specific markers were developed for each of the crossings.
To show the results and outcome of the project via organization a national as well as Regional workshop being consider an effective tools and as a model to SAVE STURGEON SPECIES in the CASPIAN SEA. Such model can practically work if the local, national and regional authorities continue such project in their region at least for next 20 years to recover genetic resources of each stocks at least for 10 generations. Public awareness and their active involvement is key point for success of the sustainable management and conservation program.
كليدواژه :
رودخانه سفيد رود , ماهيان خاوياري , حفظ خزانه ژني
اطلاعات نشر :
تهران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
مشخصات ظاهري :
مصور، جدول، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 43851
