عنوان :
تعيين خصوصيات كيفي آب در سد مخزني شهيد رجايي بر اساس فاكتورهاي فيزيكو شيميايي - استان مازندران (ساري)
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
نصراله زاده ساروي، حسن
شناسه هاي افزوده :
رامين، رامين ، همكار طرج , نگارستان، حسي ، همكار طرج , افرائي، محمدعلي ، همكار طرج , واحدي، فريبا ، همكار طرج , مخلوق، زآسيه ، همكار طرج , صفري، رضا ، همكار طرج , علومي، يوسف ، همكار طرج , نصراله تبار، عبداله ، همكار طرج , يعقوب زاده، زهرا ، همكار طرج , قياسي، مريم ، همكار طرج , رمضاني،حميد ، همكار طرج , پورنگ، نيما ، همكار طرج , پورغلام، رضا ، همكار طرج , ابراهيم زاده، مجيد ، همكار طرج , طهماسبي، مرتضي ، همكار طرج
تنالگان :
سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور – پژوهشكده اكولوژي درياي خزر
چكيده فارسي :
كيفيت آب در هر اكوسيستم اطلاعات با ارزشي در ارتباط با منابع در دسترس براي استفاده انسان را فراهم مي كند. مخازن پشت سد از جمله منابع مهم آبهاي سطحي محسوب مي شوندكه مي تواند به عنوان يك منبع آبي مناسب جهت آبياري، آب آشاميدني و نيز پرورش ماهي محسوب گردد. يكي از سدهاي مهم كشور سد مخزني شهيد رجايي (مازندران-ساري) مي باشد كه در اين مطالعه به بررسي كيفيت آب آن خواهيم پرداخت. در اين تحقيق پارامترهاي فيزيكو شيميايي و كلروفيل- آ در چهار ايستگاه در مخزن سد:1- ورودي شاخه شيرين رود،2- ورودي شاخه سفيد رود به مخزن سد، 3- تلاقي شيرين رود و سفيدرود در مخزن و 4- نزديك به تاج سد و يك ايستگاه در خروجي آن طي شش دوره نمونه برداري (خرداد، تير، مرداد، شهريور، آبان و بهمن) در سال 1391 مورد اندازه گيري قرار گرفتند. سپس سطح تروفيكي و كيفيت آب در مخزن سد شهيد رجايي بر اساس مراجع مختلف و فرمول كارلسون محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه ميانگين به همراه خطاي معيار دما، اكسيژن محلول، pH، غلظت فسفات، آمونيم، نيترات و كلروفيل آ به ترتيب برابر35/21 (1/30±) درجه سانتي گراد، 10/48 (0/37±)، 8/54 (0/04±)، 0/050 (0/004±) ، 0/036 (0/004±) ، 0/75 (0/033±) ميلي گرم بر ليتر و 18/00 (7/23±) ميكروگرم بر ليتر بوده است. در تحقيق حاضر در ماههاي خرداد و تير لايه بندي حرارتي بين سطح و عمق درياچه در قسمتهاي عميق آن مشاهده شد بطوريكه در اين لايه بندي در لايه هاي 15 تا 30 متر به ازاي افزايش هر متر عمق آب 0/47 و 0/69 درجه سانتي گراد كاهش دما مشاهده شد. اما اين تغييرات به ازاي افزايش هر متر عمق آب در مرداد و شهريور به ترتيب 0/20 و 0/26 و در نهايت در آبان به صفر نزديك شده بود. در ماههاي گرم سال (تير، مرداد و شهريور) همراه با تشكيل لايه بندي حرارتي در اين درياچه يك لايه بندي اكسيژني نيز شكل گرفت اما در فصول سرد (ماههاي آبان و بهمن) كه اختلاط دمائي مخزن برقرار است اكسيژن محلول و درصد اشباعيت آن نيز در كل مخزن تقريبا همگن گرديد. نتايج نشان داد كه براساس مراجع اروپايي (OECD) ايستگاههاي مختلف در ماههاي نمونه برداري در حالت مزوتروف تا يوتروف قرار داشت. اين مقايسه با مقاديرذكر شده در مراجع سدهاي ايران بر اساس متغيرهاي شفافيت و كلروفيل آ نتايج مشابه نشان داد. اما متغير فسفر با توجه به محدود بودن آن براي فيتوپلانكتون شرايط واقعي تروفيكي را نشان نداد. نتيجه اينكه آب سد شهيد رجايي براساس شاخص تروفيكي كارلسون TSI در ماهها مختلف اليگوتروف (خرداد و آبان)، مزوتروف (بهمن) تا يوتروف (مرداد و شهريور) بوده است بنابراين براساس نتايج فوق مديريت آب سد بيشتر بايستي در ماههاي گرم سال با جديدت بيشتري صورت پذيرد.
چكيده انگليسي :
The water quality provides the valuable information about the available resources for human usage.The reservoirs are the important resources of surface water which could be considered as an appropriate water resource for irrigation, drinking water and also fish culturing. The Shahid Rajaei Reservoir- Sari is an important reservoir in Iran, which conducted to study on its water quality in this survey. In this study, some of the physico-chemical parameters and Chlorophyl- a of Shahid Rajaei reservoir were measured at 4 stations (Shirin Roud branch, Sefid Roud branch, the crossing point of branches, near the tower) during six sampling months (June, July, August, September, November and February) in 2012-2013. The water quality and trophic status of reservoir calculated based on some reference values and the modified Carlson formula. The results showed that the mean (±Standard Error) of temperature, dissolved oxygen, pH, phosohate, amonium and nitrate concentrations and Chlorophyl a were 21.35 (±1.30) ºC, 10.48 (±0.37), 8.54 (±0.04), 0.050 (±0.004), 0.036 (±0.004), 0.75 (±0.03) mg/l and 18.00 (±7.23) mg/m3, respectively.
In the present study, temperature between surface and deep layer was stratified in June and July, which the stratification was registerd 0.47 and 0.69 °C decreases with increasing of each meter depth in 15 to 30 meter culumn. But, these changes for each increasing meter of water depth were 0.2 to 0.26 °C in August and September, respectively, and finally was close to zero in November. In the warm months (July, August and September) with the formation of thermal stratification in the reservoir was formed oxygen stratification, but in the cold season (November and February), with vertical mixing of water oxygen and percent saturation of the reservoir was nearly homogeneous.
The results showed that the European authorities (OECD) trophic status varied between mezotrophic to hypertrophic during the sampling period at all stations. The comparison with the values listed in the references of Iranian dams based on transparency and chlorophyll variables showed similar results. However, phosphorus variable (due to limited for phytoplankton) was not showing the true conditions of trophic status. As a conlusion, trophic status of Shahid Rajaei dam based on Carlson trophic index (TSI) was obtained oligotrophic (May and October), mezotrophic (February) and eutrophic (August and September) condintion during diferent months. Therefore, water management of the reservoir was more attention during warm months.
كليدواژه :
كيفيت آب , سطح تروفيكي , سد شهيد رجايي , مازندران , ساري
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور. پژوهشكده اكولوژي درياي خزر 49630
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 40- 42
موضوع :
آب- ايران- كيفيت- ارزشيابي , سد و سدسازي , آب- ايران- ساري- كيفيت- ارزشيابي
