عنوان :
شناسايي ماهيان بومي استان همدان
شرح پديد آور/مجري (مجريان) طرح :
عباسي، كيوان
شناسه هاي افزوده :
سرپناه ، علينقي ، همكارطرح , صادقي نژاد، اسماعيل ، همكارطرح , نيك سرشت، كيومرث ، همكارطرح , روحاني ، احمد ، همكارطرح , ميرزاجاني، عليرضا ، همكارطرح , نوروزي ، هبت ا... ، همكارطرح , صياد رحيم ، مصطفي ، همكارطرح , زحمتكش، يعقوبعلي ، همكارطرح , سبزي خوشرفتار، محمود ، همكارطرح , رمضاني، رضا ، همكارطرح , عادلي، يونس ، همكارطرح , لادني، رضا ، همكارطرح , صداقتكيش، اصغر ، همكارطرح
تنالگان :
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزي - ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞﮐﺸﺎورزي - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﯿﻼﺗﯽ ﮐﺸﻮر
چكيده فارسي :
مطالعه ماهيان بومي استان همدان با هدف شناسايي گونه اي، انتشار و فراواني آنها در اكوسيستمهاي آبي انجام و نمونه برداري ماهيان از مرداد 1389 تا تيرماه 1390 در 159 ايستگاه از حدود 51 منبع مهم آبي (تالاب، درياچه پشت سد، سراب، نهر، رودخانه و قنات) و با استفاده از الكتروشوكر، تور پرتابي، پره و تور گوشگير صورت گرفت. در حدود 257 بار تلاش صيادي، تعداد 33411 عدد ماهي صيد كه تعداد بيش از 8500 نمونه برداشت شد و بررسي آزمايشگاهي نمونه ها نشان داد كه اين ماهيان متعلق به 37 گونه از 7 خانواده ميباشند. خانواده Cyprinidae با 25 گونه بيشترين تعداد، رفتگرماهيان Nemacheilidae با 6 گونه در رتبه دوم و گربه ماهيان مكنده Sisoridae با 2 گونه در رتبه سوم قرار داشته و خانواده هاي Cobitidae، Poeciliidae، Salmonidae، و Mastacembelidae با يك نماينده حضور داشتند. 31 گونه از گونه هاي بومي و 6 گونه از گونه هاي غيربومي كشور بودند. بررسي حضور ماهيان به تفكيك زيرحوزه ها نشان داد كه در تمامي منابع آبي مهم زيرحوزه هاي قزل اوزن و گاوه رود ماهي حضور دارد اما در 10 رشته از رودخانه هاي قره چاي و 6 رشته از رودخانه هاي گاماسياب ماهي مشاهده نگرديد. همچنين در كل استان همدان 15 رودخانه بين 1 تا 3 گونه ماهي، 10 رودخانه بين 4 تا 6 گونه ماهي، 5 رودخانه يا تالاب بين 7 تا 10 گونه و 4 منبع آبي مهم بيش از 10 گونه ماهي دارا بودند و زيرحوزه هاي گاماسياب با 32 گونه ماهي، غني ترين و قزل اوزن با 2 گونه ماهي كم تنوع ترين زيرحوزه ميباشد. در قنوات مختلف زيرحوزه هاي قره چاي يا گاماسياب بين 0 تا 4 (اغلب داراي يك يا دو) گونه ماهي وجود داشتند. تعداد 23 گونه تنها در يك زيرحوزه،12 گونه در دو زيرحوزه، ماهي Capoeta capoeta در سه زيرحوزه و ماهي Squalius cephalus در هر 4 زيرحوزه حضور دارند. همچنين خياطه ماهي، ماهي Capoeta aculeata و مرواريد ماهي موصل بترتيب بيشترين مشاهدات را داشتند. بررسي فراواني گونه هاي ماهيان نشان داد كه رفتگرماهي Oxynoemacheilus argyrogramma با فراواني 8/17 درصد، ماهي گل چراغ با فراواني 3/12 درصد ، مرواريدماهي موصل با فراواني 1/12 درصد و سياه ماهي C. aculeata با فراواني 2/10 درصد تعداد ماهيان، برتري دارند. بررسي كنوني نشان داد كه در استان همدان، ماهي سفيدرودخانه اي، سياه ماهي هاي Capoeta damascina، C. aculeata، C. trutta ، ماهي Chondrostoma regium و مرواريدماهي موصل داراي ارزش صيد تفريحي و ماهياني نظير Acanthobrama marmid، رفتگرماهي هاي كرمانشاه، دجله (Turcinoemacheilus kosswigi) و كيابي (O. kiabii)، مرواريدماهيAlburnus caeruleus و مارماهي خاردار فرات بدليل اندميك بودن يا محدوديت زيستگاه در ايران داراي ارزش حفاظتي ميباشند.
چكيده انگليسي :
Studying native fishes of Hamadan province have been done in 159 stations from 51 important water resources (wetland, reservoir, spring, river and qanat) using with electric tool, cast-net, seine and gill-net gears from July 2010 to Oct. 2011 and the main aims were species identifying and determining their distribution and abundance in the studied area. In the study, 33411 fish specimens are caught in 257 times of sampling and selected randomly about 8500 individual and laboratory works showed the fish belong to 37 species from 7 families. Cyprinidae with 25, Nemacheilidae with 6 and Sisoridae with 2 species had the most diversity and Cobitidae, Poeciliidae, Salmonidae and Mastacembelidae had only a representative. 31 fish species were native or endemic and 6 species were alien. Fish species existed in all rivers of Ghezelozan and Sirvan sub-basins but there were not any fish in 10 rivers of Ghara-Chai sub-basin and in 6 rivers of Gamasiab sub-basin, too. Also, it was observe 1-3 fish species in 15 rivers, 4-6 fish species in 10 rivers, 7-10 fish species in 5 rivers and more than 10 fish species in 4 main water resources and Gamasiab sub-basin with 32 fish species was the most diversified and Ghezelozan sub-basin with 2 fish species was the least diversified. There were any species to 4 (mostly 1 or 2) fish species in studied qanats in Ghara-Chai and Gamasiab rivers sub-basins. 23 fish species existed in a sub-basin, 12 species in 2 sub-basin, Capoeta capoeta in 3 sub-basin and Squalius cephalus in all sub-basins of studied area. Alburnoides nicolausi,Capoeta aculeata and Alburnus mossulensis have had the most frequency. Studying fish abundance showed Oxynoemacheilus argyrogramma with 17.8%, Garra rufa with 12.3%, A. mossulensis with 12.1% and C. aculeata with 10.2 % of total number of caught fish specimens are dominant. S. cephalus, Capoeta damascina, C. aculeata, C. trutta, Chondrostoma regium and A. mossulensis have had sport fishing value but Acanthobrama marmid, Oxynoemacheilus kiabii, Oxynoemacheilus kermanshahensis, Turcinoemacheilus kosswigi, Alburnus caeruleus and Mastacembelus mastacembelus have biodiversity value for being endemic or having limited habitats in Iran.
كليدواژه :
ماهيان , شناسايي , فراواني , استان همدان , گاماسياب , قره چاي , گاوه رود , قزل اوزن
اطلاعات نشر :
تهران موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور
مشخصات ظاهري :
جدول، رنگي، مصور، نمودار
فروست :
موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور 42992
كتابنامه :
كتابنامه: ص. 121- 126
موضوع :
ماهي ها- ايران- همدان (استان)- شناسايي , ماهي شناسي- ايران- همدان (استان)
