كليدواژه زبان طبيعي :
علت مادي , علت صوري , علت فاعلي , علت غايي , بخت و اتفاق , محرك نامتحرك , تسلسل علل , ارسطو
چكيده :
بحث علت (آيتيا) از آغاز فلسفه تا كنون مورد توجه فيلسوفان قرار گرفته نخستين سوال فلسفه در واقع سوال از ماده المواد (علت مادي) موجودات عالم بوده است. و هر يك از فيلسوفان پيشين به نحوي به اين پرسش كه "جه‌آن از چيست" توجه كرده و پاسخ گفته‌اند. چنانچه فيلسوفان ملطي از عناصري چون آب، امر نامتعين، هوا، و آتش در اين خصوص نام برده‌اند... به زعم ارسطو، در فلسفه خود اوست كه علت ها به كامل‌ترين صورت، مورد بحث قرار مي‌گيرند. او تعداد علت‌ها را چهار تا مي‌دادند 1) علت مادي، آنچه شي از آن شناخته مي‌شود. 2) علت صوري صورت يا الگو 3) علت فاعلي يا به تغيير خود ارسطو مبدا حركت 4) علت غايي كه بر پايان و هدف داللت مي‌كند. ارسطو بحث علت را به مبحث حركت پيوند مي‌زند و از اين طريق، سرانجام به محرك نخستيني مي‌رسد كه در عين نامتحرك بودن از طريق غايت بودنش به تحريك عالم مي‌پردازد. از طرفي ارسطو معتقد است علت صوري، فاعلي و غايي در امور طبيعي يك هستند و برهم منطبق مي‌شوند. در نتيجه در تمامي جرياني‌هاي طبيعي در واقع دو علت مادي و صوري وجود دارند...
