مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي نقش تلويزيون در ترويج فرهنگ كتابخواني از ديدگاه نوجوانان شهر تهران

چكيده :

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تلویزیون در ترویج فرهنگ كتابخوانی از دیدگاه نوجوانان شهر تهران و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل همه نوجوانان 12 تا 17 ساله ساكن شهر تهران بود كه با روش نمونه گیری و خوشه ای چند مرحله ای تعداد 870 نفر انتخاب شدند. یافته های این تحقیق نشان می دهد كه عمده ترین روش های پركردن اوقات فراغت پاسخگویان به ترتیب: تماشای تلویزیون (4/47%)، مطالعه كتاب (7/13%)، دیدار با دوستان (5/12%) می باشد. از عوامل موثر بر علاقمند كردن نوجوانان به مطالعه و كتابخوانی، تلویزیون با (1/25%)، دوستان با (6/20%) و مدرسه با (3/20%) بیشترین فراوانی را داشته اند. بر اساس یافته های پژوهش سه اولویت اصلی علاقمند كردن نوجوانان از طریق تلویزیون به مطالعه عبارتند از: معرفی كتاب و كتابخانه ها (9/28%)، ساخت سریال و فیلم با موضوع كتاب و كتابخوانی (5/20%) و احداث شبكه مخصوص كتاب و كتابخوانی (20%). از نظر پاسخ گویان تلویزیون می تواند از طریق تبلیغات درست و صحیح (7/32%)، ساخت برنامه هایی در رابطه با كتاب (6/20%) و معرفی كتاب های مختلف (18%) بر عادات كتابخوانی نوجوانان تاثیر مثبت بگذارد. یافته ها بیانگر آن است كه فرضیه های پژوهش هر دو تایید شده و بین مدت زمان تماشای تلویزیون و تشویق نوجوانان به كتابخوانی رابطه معنادار، در سطح اطمینان 95% وجود دارد. همچنین بین ویژگی های فردی نوجوانان (جنس، سن، تحصیلات و ...) و موثر دانستن تلویزیون در گسترش فرهنگ مطالعه رابطه معنادار وجود دارد. همین طور بین شاخص میزان «مطالعه غیر درسی» پاسخ گویان و میزان «تماشای تلویزیون» نوجوانان رابطه معناداری وجود دارد. تحلیل نتایج پژوهش نشان می دهد كه اصلی ترین روش های پر كردن اوقات فراغت پاسخ گویان به ترتیب تماشای تلویزیون، مطالعه كتاب و دیدار با دوستان می باشد. همچنین دلیل عدم مطالعه غیر درسی پاسخ گویان تماشای تلویزیون نمی باشد و نوجوانان به دلایلی همچون عدم علاقمندی به مطالعه، نداشتن وقت كافی و در دسترس نبودن منابع خواندنی اشاره كرده اند.