مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي چكيده هاي موجود در فصلنامه كتابداري كتابخانه و مراكز اسناد دانشگاه تهران بر اساس الگوي چكيده ساختاريافته

چكيده :

تهیه چكیده ساختاریافته (ساختار یا ساختاری) معرفی محتوای موضوعی مدرك را بر اساس طرح تعیین شده پیشنهاد می كند. این طرح جایگاه مقولات و مطالب مدرك را در چكیده نشان می دهد. هدف این پژوهش مقایسه و ارزیابی چكیده های ساختاریافته مقالات فصلنامه كتابداری كتابخانه مركزی دانشگاه تهران با چكیده های غیر ساختاریافته همین مقالات است. این چكیده اولین بار در میان نشریات كتابداری ایران در فصلنامه كتابداری از سال 1386 در مقالات مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش ارزیابی تغییر در نگارش چكیده های فصلنامه كتابداری بعد از دو سال با روش پیمایش مقایسه ای و ارزیابی محتوا مورد توجه قرار گرفته است. سه شماره اخیر فصلنامه كتابداری با 24 جفت از چكیده های ساختاریافته و غیر ساختاریافته یك مقاله، جامعه آماری پژوهش را تشكیل می دهد. جهت گردآوری اطلاعات از سه ابزار سیاهه وارسی، مقیاس خوانایی فلش و پرسشنامه استفاده شد. در روش سیاهه كنترل یافته های پژوهش نشان داد كه در تعداد بیشتری از چكیده های ساختاریافته اهداف واضح بیان شده است و همچنین اطلاعات در خصوص نوع طرح پژوهش (آزمایشی، پیمایشی،...) داده شده است و رعایت توالی ارائه اطلاعات (هدف، روش، یافته ها و نتایج) در تعداد بیشتری از نظر آماری رعایت شده است. در روش بررسی مقیاس خوانایی فلش، یافته های پژوهش نشان داد كه دو نوع چكیده از نظر عوامل مورد بررسی در این مقیاس یعنی تعداد كلمات، تعداد جملات، تعداد هجاها، میانگین طول كلمه و میانگین طول جمله و نمره مقیاس فلش با هم تفاوتی معناداری ندارد، اما میانگین نمره مقیاس فلش دو نوع چكیده فارسی با نتایج پژوهش های انگلیسی زبان مطابقت دارد. نتایج یافته های نظرسنجی از خوانندگان نشان داد كه از نظر آن ها چكیده ساختاریافته نسبت به چكیده غیر ساختاریافته در مولفه های ترجیحات خوانندگان در مقیاس تفاوت معنایی، سهولت بازیابی اطلاعات و میزان خوانایی چكیده ها مناسب تر ارزیابی شدند. در پایان استفاده گسترده تر و پژوهش درباره و چگونگی نگارش این نوع چكیده ها پیشنهاد شده است.