كليدواژه زبان طبيعي :
شاه اسماعيل صفوي , تشيع , ايران , بخش تاريخ , ازبكان , 1038- 907 , 1629-1501 , صفويه , جغرافياي تاريخ , اوضاع سياسي , ماوراءالنهر , تاريخ سياسي , قرن دهم هجري , شاه عباس صفوي , عثماني , شاه طهماسب صفوي , تسنن
چكيده :
در اوايل قرن دهم هجري ، در اوضاع كاملا" مذهبي زمان ، كه نتيجه تاسيس دولتهاي عثماني و ازبك در دو سوي ايران بود، صفويان پا به عرصه ظهور نهادند. روابط خارجي ايران عصر صفوي بيشتر با دولتهاي عثماني و يازبكان و گوركانيان هند بود. در اين دوران عامل جديدي بنام مذهب ، ابزار سياست خارجي دولتهاي رقيب مسلمان گرديد. دو اردوگاه در دنياي اسلامي در مقابل يكديگر صف آرايي كردند. پيروان مذهب تشيع به رهبري صوفيان طريقت صفوي ، كه اينك دولتي شيعي مذهب تشكيل داده بودند. ديگري پيروان اهل سنت و جماعت كه عمدتا" بر محور خلافت عثماني گرد آورده بودند. اما تشكيل دولت اوزبكان در ماورالنهر، داعيه ديگري در خلافت اسلامي بود. ليكن براي سروري بر جهان اسلام به مبارزه با عثمانيان نپرداختند، بلكه در اتحاد مذهبي و سياسي با عثمانيان به جنگ دولت شيعي مذهب صفوي آمدند. لا تحقيق حاضر به منظور مطالعه حال و هواي سياسي مذهبي مناطق شرقي ايران ، در سده دهم هجري و شانزدهم ميلادي ، انجام يافته است كه در آن تا حدودي تلافي دو انديشه ديني و سياسي ، مذهب تشيع و تسنن ، مورد برآمدن دولت سني مذهب اوزبكان در ماوراءالنهر و مناسبات سياسي و مذهبي آنان ، دو جنبه عمده موضوع بررسي شده خواهند بود. يك سوي آن تشيع اثني عشري مبتني بر ولايت ، و سوي ديگر آن مذهب تسنن براساس انديشه خلافت بود. و حوادث عمده شرقي و شمال ايران را در روابط با عثمانيان و اوزبكان رقم زد.
