مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - فعل ، ريشه ، مصدر در زبان فارسي همراه با تفاوتهاي گفتاري و نوشتاري افعال بسيط و رايج

چكيده :

آنچه در اين رساله مورد بررسي قرار گرفته افعال و مصادر بسيط فارسي است . نحوه پژوهش توصيفي و هم زمان و مكتبي كه از آن پيروي شده است مكتب ساختاري بوده و در نوشتن فرمول ها از قواعد گشتاري - زايشي استفاده شده است . بطور خلاصه مي توان نتيجه گرفت كه همه افعال فارسي جز نمونه هاي آمد / آي ، ديد/ بين ، هست / باش يك ريشه اي هستند. در فارسي ستاك مضارع به عنوان ريشه اي براي ساختن ستاك ماضي محسوب مي شود. ستاك ماضي با اعمال قواعد اضافه ، تبديل ، و حذف برستاك مضارع ساخته مي شود. قاعده اضافه فعال ترين قاعده در ماضي ساده است . در فارسي افزودن id/ / به ستاك مضارع از بسامد بالايي برخوردار است . به همين دليل اسامي و مصادر غيرفارسي كه به فارسي وارد شده و كاربرد فعلي پيدا كرده اند و در عين حال فعال نيز هستند از اين قاعده يعني افزودن id/ / پيروي مي كنند. قواعد ماضي ساز در فارسي يك مرحله اي و از بسامد بالايي بخوردار هستند و مي توان گفت كه قواعد ماضي ساز فارسي يكدست هستند. و در حدود 60 فعل تنها از دو قاعده پيروي مي كنند. تعداد محدودي نيز از سه قاعده حذف ، تبديل و اضافه استفاده مي كنند. تفاوت گفتاري و نوشتاري در افعال بسيط چندان زياد نيست . در نتيجه افعال فارسي با پيشوند شناسه هاي فعلي بيشتر مي پذيرند. در مصادر فارسي قاعده اضافه استفاده مي شود.