كليدواژه زبان طبيعي :
فارسي محاوره اي , زبان و زبانشناسي , زبان فارسي , زبان فارسي , خصوصيات زبرزنجيري , فارسي استاندارد
چكيده :
در اين رساله از تكيه فارسي در كلمه ، گروه و جمله بحث شده است . منظور فارسي استاندارد و نيز فارسي محاوره اي است . تكيه برجستگي اي است كه به يك هجا و فقط يك هجا در واحد تكيه دار هر زبان داده مي شود. كلمه واحد تكيه دار فارسي نيست بدليل آنكه اولا بعضي كلمات فارسي تكيه نمي گيرند، از قبيل : حروف ربط تك هجايي (اكثرا در محاوره ) حروف اضافه تك هجايي با ضماير متصل مفعولي و اضافه و غيره . ثانيا بعضي از كلمات مركب بنظر مي رسد كه بيش از يك تكيه دارند مانند بعضي از اعداد: هزار و دويست hezarodevist ثالثا بسياري از گروهها و حتي جمله ها در فارسي يك تكيه اي هستند يعني واحد تكيه دار فارسي گروه وجمله نيز هست مانند مداد رنگي .madadrangi رابعا تعدادي از كلمات فارسي جاي تكيه شان متغير است . يعني دو گونه دارند، مانند: گرچه ، آفرين ... تكيه يا روي هجاي اول يا هجاي آخرشان مي افتد. به موجب تحقيق استاد خانلري در آزمايشگاه فونتيك پاريس تكيه در كلمات فارسي عبارتست از ارتفاع صوت كه اغلب با اندك شدتي همراه است . تكيه فارسي هيچ به امتداد مربوط نيست . تكيه در فارسي نقشهاي تقابل دهندگي ، مرزنمايي صرفي ، عاطفي و نحوي دارد. تكيه اكثر كلمات فارسي روي هجاي آخر است . تكيه فارسي نه كاملا فونميك است نه كاملا غير فونميك ، بلكه در اسم كاملا و در صفت و قيدهاي وصفي ، فعل و ضمير با چند استثناء و در اعداد يك تكيه اي قابل پيش بيني و غيرفونميك است .
