48717

تاريخ فيزيولوژي .

لشگري حسينعلي نويسنده , مجتهدي علي اكبر نويسنده

دانشگاه تبريز، دانشكده پزشكي و داروسازي و آموزشگاه عالي پرستاري

دكتري

38

1342

فيزيولوژي از دو كلمه يوناني فيزيويعني طبيعت و لوژي يعني دانش تشكيل يافته از لحاظ علمي فيزيولوژي بخشي بخشي از دانش طب است . كه فعاليت هاي اعضاء و نسوج مختلف بدنرا بررسي ميكند. و در فارسي به وظايف الاعضاء موسوم است كه يك اصطلاح عربي است از جمله لغاتيست كه از عربي به فارسي نفوذ و در فارسي متداول گشته . دو هزار سال از تمدن سومريها ميگذشت كه در خاور دور و در چين كنار رود خانه زرد تمدني بوجود آمد از دو هزار و هشتصد سال قبل از ميلاد آغاز شده و در اين زمان است كه رشته هاي مختلف دانش از آن جمله دانش پزشكي توسعه يافت و در فيزيولوژي هم مطالعاتي داشتند چيني ها عقيده داشتند بدن انسان از پنج احشاء مهم تشكيل يافته : 1- قلب . 2- ريه ها. 3- كليه ها. 4- كبد. 5- طحال . يكي از سيماهاي درخشان شبه جزيره يونان مكتب فيثاغورث و عالم پزشكي بقراط است كه بايد او را به پدر طب ناميد. جالينوس عقيده داشت كه باد جوهر زندگي است و شامل سه قسمت است . يكي باد هوش كه در مغز قرار دارد. دوم باد روان است كه در قلب قرار دارد. سوم باد طبيعت است كه در كبد قرار دارد. بقراط و جالينوس كه دو پزشك بزرگ باستان بودند در حقيقت دوباني بزرگ علم طب ميباشند. اطلاعات جالينوس در رشته هاي مختلف پزشكي مثل فيزيولوژي تشريح - داروسازي و غيره بيشتر از بقراط بود. در قرن هفتم ميلادي در شبه جزيره العرب پيغمبر اسلام ظهور نموده و مردم كشورهاي مختلف كه دور پرچم اسلام گرد آمدند تمدن فرهنگ يونان را اخذ كردند و پيشرفتهاي شايان اهميت در رشته هاي پزشكي ، داروسازي و شيمي نموده اند. ولي در تشريح و فيزيولوژي چيزي به گفته هاي جالينوس نيافزودند. در فيزيولوژي ويليام هاروبي گام هاي برجسته اي برداشت و اصل جريان خون را كشف كرد. با ظهور آلبرت ون هالر فيزيولوژي قيافه مستقلي بخود گرفت . مهمترين قسمت اثر وي فيزيولوژي عروق و سيستم عصبي است . مكتب ديگر فيزيولوژي در اواخر قرن هيجده بوسيله بيشا )Bichet( كلينيسينن بزرگ فرانسوي بنا نهاده شده در ايران باستان طبابت چندان رونقي نداشت و اطلاعات پزشكي ايران قديم منحصر به چند صفحه ايست كه در اوستا در اين باره نوشته شده اساس فيزيولوژي طب يونان يعني اختلاط اربعه تا چندين سال پيش مورد ققبول اطبا بزرگ ايراني از قبيل رازي و بوعلي سينا بود و نظريه اخلاط مبناي دانش پزشكي در ايران بود. بالاخره با ورود فرهنگ غرب به ايران كه نتيجه مسافرت ايرانيان به اروپا و اروپاييان به ايران بود طب اروپا يعني جديد به ايران راه يافت و هم اكنون در تمام دانشگاه هاي پزشكي ايران طب جديد كه عموما نتيجه آخرين مطالعات اخذ شده از كتابهاي فرانسوي و انگليسي است تدريس مي شود.

1-1

فارسي