مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اوضاع سياسي و اجتماعي شيعه اماميه اثني عشري از شهادت امام رضا ع تا شروع غيبت صغري (203

چكيده :

بسياري از جوامع ديني در سير تكوين خود، به مكاتب گوناگون تقسيم مي شوند. دين اسلام نيز از اين قاعده مستثني نيست . پس از رحلت پيامبر اكرم ص اختلافاتي ميان مسلمين روي داد كه در آينده اي نزديك جامعه اسلامي را به دو گروه شيعه و سني تقسيم كرد. از همان آغاز اين دو گروه در مقابل يكديگر قرار گرفته و سياست هاي خلفاي اموي ، عباسي به جبهه مخالف خود يعني شيعه آغاز گرديد. ايمه شيعه در شرايط مختلف سياسي و اجتماعي به گونه هاي متفاوت انجام وظيفه مي كردند. در مجموع زندگي امامان شيعه ع يك حركت مستمر طولاني است كه از سال يازده هجري شروع شده و با سال دويست و شصت هجري كه آغاز غيب صغري امام داوازدهم است خاتمه مي يابد. در طول اين مدت تلاش ايمه شيعه حفظ فرهنگ تشيع بود. در واقع ايمه شيعه پس از امام حسين ع و امام حسين ع در پرده تقيه به حفظ موجوديت خود ادامه داده و هويت شيعه را از لحاظ كيفي پرورش دادند. به دنبال آن شيعه از نظر كمي نيز گسترش يافت . چنانكه در مناطق مختلفي از ايران در آن دوره شيعه نشين بودند. گسترش نهاد وكالت و ورود شيعيان در دستگاه خلافت عباسي همه در پرده تقيه صورت مي گرفت . وكلاي ايمه نيز هويت اصلي خود را مخفي نگاه داشته و فعاليت هاي فرهنگي ، اجتماعي را در سايه حفظ تقيه انجام مي دادند. روشن است كه از اين طريق آنها بهتر مي توانستند فشارهاي عمال حكومتي را نسبت به شيعيان كاهش دهند.