مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مابعدالطبيعه و نسبت آن با واقعيت (از ديدگاه هيوم ، كانت ، پوزيتيويسم منطقي و فلسفه اسلامي )

چكيده :

اگر نپذيريم كه فلسفه همان مابعدالطبيعه است ، به نظر ما، مابعدالطبيعه مهمترين بخش فلسفه است . اين علم در طول تاريخ ، فراز و نشيبهاي فراواني را طي كرده و از همان ابتدا همواره مخالفاني داشته است . اولين كسي كه به گونه اي جدي و سيستماتيك به مبارزه عليه مابعدالطبيعه پرداخت هيوم فيلسوف انگليسي بود. وي با تقسيم علم به نسبت بين تصورات و امور واقع و بي معني دانستن هر چه غير از اين دو است ، مابعدالطبيعه را بي معني شمرد. پس از او كانت فيلسوف آلماني ، احياء مابعدالطبيعه را سرلوحه كار خود قرار دادفولي تحقيقات وي عملا مبارزه ديگري را عليه مابعدالطبيعه رقم زد. او امكان مابعدالطبيعه را در حيطه عقل نظري انكار، و مباني آنرا در عقل عملي جستجو كرد. پس از كانت ، پوزيتيويستهاي منطقي راه هيوم را منسجم تر ادامه دادند. آنها اعلام كردند هر گزاره خبري كه قابل تحقيق تجربي نباشد بي معني است . انگيزه آنان از اين كار از ميان برداشتن مابعدالطبيعه بود. اين نوشتار درصدد آن است كه آراء اين فلاسفه يعني هيوم ، كانت و پوزيتيويستهاي منطقي را درباره مابعدالطبيعه مورد بررسي و نقد قرار دهد و پس از آن آراء فلاسفه مسلمان را در باب مابعدالطبيعه بطور كلي و همچنين در اثبات برخي از مسايل مربوط به آن تبيين نمايد.