مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسه ي تحفه الحرار جامي با مخزن الاسرار نظامي

چكيده :

مخزن الاسرار يكي از منظومه هاي پنجگانه نظامي است كه از لحاظ شكل شعر و شيوه بيان شاعرانه يكي از شاهكارهاي مسلم ادب فارسي به حساب مي آيد و به دليل شاعرانه به محيط اطراف خود و جهان هستي و تازگي بيانش ، خيل عظيمي از مقلدان و پيروان را به دنبال خود به راه مي اندازد. از جمله اين مقلدان ، نورالدين عبدالرحمان جامي است كه منظومه تحفه الاحرار را به عنوان نظيره اي بر مخزن الاسرار به سلك نظم درآورده است . جامي در اين اثر، هم از لحاظ شكل و صورت و هم از لحاظ محتوا و موضوعات تحت تاثير نظامي است ، گاهي نيز سعي مي كند براي خارج شدن از سنت هاي تقليد، دست به نوآوري و ابتكار بزند اما توفيق چنداني حاصل نمي كند. نظامي در هنگام سرودن مخزن الاسرار شاعري نوخاسته محسوب مي شود با اين حال خود را از هيچ لحاظ كمتر از شاعران نام آور سالخورده عصر كمتر نمي بيند و شيوه تازه اي كه در بيان به وجود مي آورد مي خواهد استعداد فوق العاده هنري خود و احاطه اش بر دقايق حكمت و ادب عصر خود را نشان دهد اما افراط در نوآوري كه احيانا كلام او را در پيچ و خم استعارات غريب و تعبيرات بي سابقه به تعقيد و ابهام كشاند و فهم دقيق پاره اي از معاني و اغراض وي را دشوار ساخت . اما در مقابل ، جامي در تحفه الاحرار با توجه به اين كه مخاطبان وي بيشتر عامه مردم اند تا خواص ، زباني ساده و روان دارد.