نقش طراحي كالبدي در شكل گيري تعاملات اجتماعي ساكنين مجتمع هاي مسكوني

در مقاله حاضر به بررسی رابطه طراحی كالبدی و ایجاد تعاملات اجتماعی در مجتمع های مسكونی پرداخته می شود. با توجه به این موضوع كه در جوامع مدرن امروزی معماری مسكونی به عنوان مهمترین عرصه و فضای معماری كه بیش از هفتاد درصد طول عمر انسان در آن سپری می شود باید همراه با آرامش،امنیت، رشد و ... باشد. به دلیل رشد شهرنشینی در دهه های اخیر در ایران، الگوی تولید مسكن تغییر یافته و لزوم ایجاد انبوه مسكن، سبب كاهش كیفیت و مطلوبیت طراحی ها گشته است.طراحی مجتمع های مسكونی امروزی به دلیل عدم توجه به نیازهای انسانی و در نظر نگرفتن پیامدهای روانشناختی آن، زندگی فردی و اجتماعی ساكنین را با مشكلاتی مواجه ساخته است. از جمله نیازهای فراموش شده انسانها در این طراحی ها، تعاملات اجتماعی است. مجتمع های مسكونی به عنوان بستری از تعاملات اجتماعی ساكنان و مكان بروز و برآورده شدن نیازهای روحی و اجتماعی آنها در پیگیری مفاهیم كیفی توسعه از اهمیت بسزایی برخوردار است.امروزه مجتمع های مسكونی تنها به عنوان محلی برای سكونت، بدون هیچگونه بار فرهنگی و اجتماعی به حیات خود ادامه می دهند و این امر باعث تشدید بحران هویت و عدم سرزندگی در آنها می شود حال آنكه در معماری كهن ایران فضاهای سكونتی و همسایگی همراه با منزلت اجتماعی و فرهنگی بودند و محیط حاصل از آن محیطی در شان حضور آدمی بودند. هدف این مقاله رسیدن به راهكارهای معماری برای ایجاد تعاملات اجتماعی ساكنین مجتمع های مسكونی است. روش مورد استفاده در این پژوهش روش كیفی-همبستگی می باشد. ابتدا با استفاده از منابع موجود به تبیین مفهوم سكونت، پایداری اجتماعی، تعاملات اجتماعی پرداخته، ضمن تدوین چارجوب نظری تحقیق و بررسی دیدگاه های مختلف پیرامون این موضوع،اصلی ترین عامل در طراحی كالبدی كه تاثیر مستقیمی بر تعاملات اجتماعی در مجتمع های مسكونی دارد، با عنوان حستعلق از طریق 150 پرسشنامه كه توسط ساكنین مجتمع مسكونی هنرمندان اردبیل پر شده، مورد تحلیل قرار گرفته است، نتایج نشان میدهد كه هر چه فراد نسبت به مكان سكونت خود حس تعلق بیشتری داشته باشند، تعاملات اجتماعی بیشتر می شود، این حس عامل مهم در شكل گیری پایه های ارتباطی استفاده كنندگان و محیط می باشد،كه نهایتا منجر به ایجاد محی طهای با كیفیت خواهد گردید.

Current study investigates the relationship between physical design and social interactions in residential complexes. Considering that in todayʹs modern society, housing architecture as the most important architectural ground and space in which more than 70% of human life is spent, should meet the comfort, security, growth and other related needs of people. In recent years, due to the development of urbanization in Iran, housing production pattern is changed and the necessity of mass production of houses resulted in decreased quality and desirability of the designs. Because of ignoring the human needs and its psychological consequences, design of the current residential complexes caused problems in personal and social lives of its residents. Social interactions are amongst the missed needs of people in the designs. Residential complexes as a platform of social interactions and a place to update and meet the mental and social needs of its residents are of significant importance in tracing the qualitative concepts of development. Today, residential complexes serve only as a place to reside with no cultural and social implications which causes the lack of lively life and worsening of identity crisis, while in historical architecture of Iran, neighborhood and residential places owned cultural and social esteem and provided an environment suitable for the presence of a human being. Aim of the current study is achieving architectural approaches to create social interactions among residents of residential complexes. Qualitative-correlated method used in the study in which first, the meaning of residence, social sustainability and social interactions defined using available resources and then while compiling the theoretical framework for the investigation of different insights about the subject of the study, the major factor in physical design which directly affects social interactions in residential complexes-attachment feeling-analyzed using 150 questionnaire that was completed by residents of Ardebil Artistsʹ residential complexes. Results of the study indicated that the more the attachment feelings of people towards their residential place, the better their social interactions. This feeling is a major factor in developing communicational basis of the users and environment which finally leads to high-quality environments.