تحليل شعر باغ من اثر مهدي اخوان ثالث بر اساس موازين نقد نو

در این مقاله سعی كرده ایم با پیاده كردن اصول نقد نو بر شعر باغ من اخوان ثالث آن را از دریچه ای زیبایی شناسی بررسی كنیم. طبق نظر پایه گذاران نقد نو، اثر ادبی راستین علاوه بر زیبایی های ظاهری دیداری با شنیداری - نظیر طول مصرع ها، وزن، قافیه و ردیف و غیره - از ساختار درونی منسجمی نیز برخوردار است. ساختار درونی یا ساختار معانی از ارتباط تنگاتنگ تصاویر شعری و دست در دست دادن تمام عناصر شعر به منظور القای معنی یا تأثیر واحدی به وجود میآید. ساختار درونی معمولا از دو نماد اصلی و مركزی نشأت میگیرد كه با هم در تقابل هستند و بقیه ی اجزاء شعر در ارتباط با این دو نماد هستند. نوع رابطه و نحوه ی سازماندهی اجزای یك شعر، اغلب حول محور یك مضمون یا تم مركزی و انسانی شكل می گیرد. وظیفه ی منتقد كشف ساختار درونی و معنی اثر از طریق تحلیل دقیق تصاویر و نمادها، ابهامات، بار معنایی و ریشه ای واژگان، ارتباط بین تصاویر شعری - شامل تقابل های بین آن ها و چگونگی تعدیل آن ها - و كشف زیبایی های ظاهری و ارتباط آن با ساختار درونی است. در ادبیات فارسی، ساختار درونی منسجم و هماهنگی بین محتوا و فرم (شكل بیان) در شعر نیمایی به كمال خود می رسد. اخوان، پیرو راستین نیما، در شعر كوتاه باغ من، با ایجاد تقابل بین دو نماد مركزی باغ بی برگ و پاییز بی رحم و ارتباط تك تك اجزای تشكیل دهنده ی شعر با یكدیگر و با كل شعر به عنوان مجموعه ای واحد، تصویری هنرمندانه و سمبولیك از جامعه ای مظلوم تحت فرمانروایی پادشاهی پاییز صفت را ارائه می دهد.