نقش و جايگاه مادر درتاريخ فرهنگ و تمدن اسلام و ايران

Mothers’ Role and Position in History of Culture and Civilization of Islam and Iran

هدف پژوهشی حاضر، بررسی نقش و جایگاه مادر در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است. كلمه ی مادر به گونه های مختلف، به صورت مفرد و جمع، مانند «ام»، «والد تی»، «ام موسی»، «والدات» و «امهات» و... فراوان در قرآن كریم آمده است. مقام مادر در بینش دینی مقامی بلند است كه در آیات قرآن هم ردیف اطاعت و عبادت خدا ذكر شده است. منابع به جای مانده از سده های آغازین حكومت اسلامی، از مستندات معتبری است كه می توان با بررسی آن، به نقش و جایگاه اجتماعی مادر در آن دوران دست یافت. از سده ی نخست اسلامی به بعد، با استحكام باور اسلامی در میان مسلمانان، شاهد انعكاسی متونی هستیم كه به وجوه مختلف شخصیت زن می پردازد. یافته ها در مجموع نشان می دهد كه مادر در تمامی ادیان و تمدن های پیش از اسلام، درخور احترام بوده است؛ اما اسلام این احترام را فزونی بخشیده و در دوره ی پیامبر(ص) به اوج خود رسیده است. روش این پژوهشی، تاریخی است؛ بدین صورت كه پژوهش با تكیه بر داده های باستان شناسی، منابع تاریخی اعم از كتب، نگاره ها، آیات قرآن كریم و روایات، به دنبال پاسخ به این سؤال است كه مادران در ایران باستان، ایران دوره ی اسلامی، ادیان ابراهیمی، دوران جاهلیت و در نهایت دوران حكومت های اسلامی، چه نقش و جایگاهی در فرهنگ و تمدن بشری داشته اند.