چالش ها و فرصت هاي مادري

Mothers’ Challenges and Opportunities

استرسی بخشی جدا نشدنی از زندگی هر انسان است. بدون در نظر گرفتن جنسیت هر كسی برای ادامه حیات و بهزیستی می بایست با عوامل استرسزای دنیای پیرامونی (به اصطلاح لوین " میدان پدیداری ) خود مقابله كند. هنگامی كه دختری تصمیم به مادر شدن می گیرد میدان پدیداری او گسترش مییابد و یك دایره پهناورتر از خودش را شامل می شود. دایرهای پر از تضاد و دوگانگی هر كسی مسؤول بقا و آرامش خویش است و برای آن كوشش و تقلا می كند (سرمایه گذاری بر روی خود)، ولی مادران اگرچه مانند تمام افراد بشر به بقا و آرامش خویش ارج می گذارند ولی در حمایت از فرزند خویش به راحتی از آرامش و حتی جان خود می گذرند (سرمایه گذاری روی فرزندان)، بنابراین مادر در یك كشمكش تمام نشدنی بین سرمایه گذاری بر روی خود و سرمایه گذاری بر روی فرزندان قرار دارد و حفظ این تعادل همان هنر مادری است. ترایورس در نظریه تكاملی خود با نام سرمایه گذاری والدینی بیان می كند كه میزان سرمایه گذاری مادر بر روی فرزندان قابل مقایسه با سرمایه گذاری پدر بر روی فرزند نیست. بارداری شاید اولین گام مادر برای سرمایه گذاری بر روی فرزندان است. گامی كه از خود پروی به طرف دگرپروری برداشته می شود و مادر باید برای دگرپروری هزینه پرداخت كند و خطرات متعددی را بر جان خود بخرد. در هنگام بارداری و زایمان تن مادر برای نگهداری و زایمان كودك دگرگونی های طبیعی اما حساسی را پشت سر میگذارد كه حتی ممكن است برای حیات مادران مخاطره انگیز باشد. برپایه آمار سازمان بهداشت جهانی و صندوق كودكان ملل متحد، میزان مرگ ومیر مادران ناشی از بارداری در جهان از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ كم وبیشی به نصف كاهش یافته است. با این وجود هنوز از هر صد هزار زایمان ۲۱۶ مورد منجر به مرگ مادر می گردد. گاهی علیرغم پذیرش خطرات متنوع بارداری، فرجام كار برای بعضی از مادران مأیوس كننده است. گزارشهای سازمان بهداشت جهانی اگرچه از كاهش مرگ ومیر نوزادان خبر می دهند (بر پایه این گزارش در جهان میزان مرگ و میر نوزادان از ۶۳ به ۱۰۰۰ نوزاد زنده در سال ۱۹۹۰ به ۳۳ به ۱۰۰۰ نوزاد زنده در سال ۲۰۱۵ كاهش یافته است)، ولی هنوز این آمار چشمگیر است. اگرچه برخی از خطرات جدی در راه مادر شدن در قرن حاضر كاهش یافته است ولی هنوز مادران با دشواریها زیادی مواجهه هستند مرگ مادران و نوزادان تنها مشكل دوره بارداری نیست. سوء تغذیه، همسر آزاری و مشكلات بهداشت روان از جمله مخاطرات دیگر است. در حدود ۱۰ درصد زنان باردار و ۱۳ درصد زنان بعد از وضع حملی درگیر مشكلات اعصاب و روان می گردند كه عمده این مشكلات افسردگی است. اگرچه این مشكلات به خوبی قابل درمان است ولی به دلیلی نبود سواد بهداشت روانی تعدادی از این مادران و فرزندان ناخواسته از تأثیرات منفی بیماریهای اعصاب و روان رنج میبرند. نداشتن دانش كافی درباره تغییرات روانی در هنگام بارداری و بعد از وضع حمل خصوصاً توسط مردان جو خانواده را با تنش های مكرر روبرو میكند. بعد از وضع حملی، یك مادر باید سفری طولانی و پراسترسی را پا به پای كودكان خود برای حفظ و ارتقاء سلامت جسمی، روانی، معنوی و آموزشی آنها برود كه رنجهای این سفر از هیچ كس پوشیده نیست و بحث آن جز اطاله كلام، چیزی به همراه نخواهد داشت. مراد از این بحث فقط تأكید بر این موضوع است كه جامعه میبایست برای این استرسی ها در قوانین، فرهنگ، بهداشت، بهداشت روانی، آموزش و اقتصاد پیش بینی های لازم را بیندیشد تا زنان جامعه با آرامش بیشتری تصمیم به فرزندآوری بگیرند. در بخش دوم بحث خودم می خواهم كمی درباره فرصت مادری گفتگو كنم. در طی دهه های اخیر، بشر پیشرفت چشمگیری در دانش و فن آوری داشته كه به شدت چهره جوامع بشری را تغییر داده است. پا به پای این دگرگونی ها عادات و رفتار آدمیان هم تغییر كرده است. علی رغم همه این دگرگونی ها هنوز بیولوژی آدمی كمابیش پایداری خود را حفظ كرده است. پژوهشهای بسیاری نشان میدهد مطمئن ترین سن برای بارداری زنان بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. به بیان دیگر هر زن تنها ۱۵ سال فرصت طلایی برای فرزند دار شدن دارد كه می بایست واقع بینانه با توجه به شمار فرزندانی كه مایل است داشته باشد و فاصله سنی آنها برای آن برنامه ریزی كند. در نیمه دوم سده بیست میانگین سن بارداری زنان ۲۳ سالگی بود در حالی كه امروزه به ۲۹٫۳ سال افزایش یافته است. یافته های دهه های اخیر نشان میدهد شمار بارداری های پس از ۴۰ سالگی رو به افزایش است. دلایلی فراوانی برای افزایش سن بارداری وجود دارد. شاید در یك جمع بندی كلی بتوان گفت ازدواج و بارداری دیگر اولویت نخست زنان در جوامع صنعتی و در حالی رشد نیست. در دهه های گذشته زنان همانند مردان به تحصیلات عالی گرایش پیدا كرده اند و در این گستره كامیاب نیز بوده اند. در دنیای امروز تحصیلات برای زنان، همانند مردان، سرآغازی برای به دست آوردن پیشه و شأن اجتماعی بالاتر است كه به طور طبیعی حق زنان است. زنان برای رسیدن به این حقوق اجتماعی تصمیم می گیرند كه سنواتی از ۱۵ سالی فرصت طلایی