بازگشت به نگاه گذشتگان با آمايش مكاني- فضايي سكونتگاهاي روستايي

به گونه ای كه از مطالعه ی آثار بر جای مانده از جغرافیدانها و اندیشمندانی چون استخری، ابن حوقل، شیخ بهایی، ابوریحان بیرونی و حتی بیش از آن در تاریخ پیش و پس از اسلام در ایران بر میآید. مقصود و مراد ایشان از روستا اغلب پهنه و قلمرویی جغرافیایی به مراتب وسیعتر از یك نقطهی مسكون و كم جمعیت، آنچه امروز از آن استنباط میشود بوده است. حال آنكه تحریفی تاریخی در مفهوم روستا و تبدیل آن از یك پهنهی قابل برنامهریزی به نقطهای كوچك وغیر قابل توسعه كار را تا بدانجا پیش برد كه امروزه شاهد زوال روز افزون عرصههای روستایی در ابعاد اقتصادی-اجتماعی، كالبدی وجمعیتی هستیم. معالوصف رویكرد نظری و روششناسی غالب در طرحهای ساماندهی فضا و سكونتگاهای روستایی كه طی دو دههی گذشته توسط بنیاد مسكن انقلاب اسلامی در كشور تهیه میشود، بارقهای از امید كه محصول نوعی بازگشت به نگاه نیاكانی است را با ساماندهی عرصههای روستایی در قالب منظومهها، مجموعهها و حوزها موجب می شود. امری كه بیگمان اجرایی شدن و تحقیق اهداف آن میتواند موجبات احیاء و بازساخت تدریجی نقاط و پهنههای روستایی كشور را در پی داشته باشد. بر این مبنا در مقاله فرارو با مروری بر نگاه گذشتگان به روستا و توسعهی روستایی تحلیلی بر وجه تمایز آن با نگاه غالب در نیم قرن اخیر و وجه تشابه آن را با رویكرد غالب در طرح های ساماندهی فضا و سكونتگاهای روستایی ارائه شده است وسرانجام به منظور تثبیت و نهادینه شدن نگاه پهنهای در تعریف و واژه شناسی روستا و بالطبع فراهم شدن زمینهی توسعه و عمران روستایی در كشور از سویی و بازیابی نقش دیرین و تأثیر گذار نقاط و عرصه های روستایی در توسعه ملی، پیشنهاداتی در سطوح تصمیم گیری، سیاستگزاری، سازمانی و ساختاری ارائه شده است