بررسي ويژگي هاي مادران در قصه هاي كهن ايران

An Investigation on the Characteristics of Mothers in Iranian Ancient Tales

ادبیات شفاهی هر قومی بیانگر باورها و عقاید آن قوم است كه سینه به سینه به نسلهای بعدی منتقل می شود. بررسی این آثار می تواند عقاید نسل های گذشته را برای نسلهای بعدی روشن سازد. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی ویژگی های مادران در قصه های كهن ایران است. رویكرد پژوهشی حاضر تحلیلی محتوای كیفی و ملاك تحلیلی داستان ها با توجه به فرعی و اصلی بودن شخصیت مادر، داشتن یا نداشتن قدرت جادویی و ویژگی های ظاهری و رفتاری بوده است. از این رو، تمام قصه های ایرانی (۵۳ قصه) كه در كتاب قصه های صبیحی، نوشته ی فضل الله مهتدی بوده، به صورت جداگانه و به مثابه یك كلی واحد بررسی شده است. نتایج نشان می دهد كه مادران در قصه های ایرانی، قدرت جادویی نداشتند و از قدرت طبیعی خویش استفاده می كردند. آنها شخصیتی صبور، دلسوز و فداكار و با تدبیر داشتند. هنگامی كه مادر شخصیت اصلی داستان است، همانند قصه های بز زنگوله پا و كدو قلقله زن، او فردی شجاع و باهوش است كه كلیشه های مربوط به جنسیت زن را مانند تر سو بودن، درهم می شكند و در قصه هایی كه وی شخصیت فرعی دارد، همانند قصه ی كلاغ و روباه و پیله ور، علی رغم فرعی بودن باعث قهرمان شدن شخصیت اصلی داستان می شود