مروري بر مفهوم آمايش سرزمين و جايگاه و نقش آن در منطقه

پیشینه توجه به ویژگیهای منطقه ای و ملی به مدیریت آمایش سرزمین در برنامه ریزیهای توسعه، از دو زاویه دیرینگی و تازگی برخودار است، از آن جهت دیرینه است كه به زمان حضور انسان در پهنه زمین و تعریف سرزمین و كنجكاوی نسبت به حیات باز میگردد و تازگی آن مربوط به 011 سال اخیر است كه عمدتا در نیمه سده اخیر و بعد از جنگ جهانی دوم و با مطالعات فرانسویها آغاز گردید. در نظام برنامهریزی ایران آمایش سرزمین و سابقه تهیه و تدوین آن به سالهای قبل از انقلاب برمیگردد كه نشاندهنده جایگاه و اهمیت آمایش سرزمین در نظام برنامهریزی كشور است. بنا به ضرورتهای فضایی كشور مرحله جدید مطالعات آمایش در كشور از سال 64 شروع و در حال حاضر در مرحله تهیه و تدوین نهایی میباشد. این مطالعات بعنوان سند بالادست اسناد توسعه كشور، الگوی تهیه و تدوین برنامههای توسعه 5 ساله و سایر برنامههای توسعه كشور خواهد بود و در كنار سایر برنامهریزیهای اقتصادی میتواند پاسخگوی بسیاری از مشكلات و كمبودهای جامعه باشد. قانون نیز دولت را مكلف كرده به منظور توزیع متناسب جمعیت و فعالیتها در پهنه سرزمین با هدف استفاده كارآمداز قابلیتهای كشور، سند ملی آمایش را تهیه و به مرحله اجرا در آورد. نظام برنامهریزی كشور با توجه به بیش از نیم قرن قدمت آن تحولات گوناگونی را تجربه كرده است. به بیان دیگر در هر برهه از زمان با توجه به انتظارات و نیازهای نظام اجرایی و برنامهریزی كشور، ساختار و محتوایی متناسب با آن را جستجو كرده است. این روند به ظهور رویكردهای بدیل در بدنه برنامهریزی كشور انجامیده است كه بعضاً به طور همزمان در كنار یكدیگر توسعه یافتهاند. تعدد جریانهای متعارف برنامهریزی در كشور و ایراداتی كه به هریك از آنها به شكل منفرد وارد شده است و نیز مشكلاتی كه در هماهنگی این جریانها وجود دارد، ضرورت اتكا به یك شیوه برنامهریزی جامع مبتنی بر آمایش سرزمین در توسعه كشور را اجتناب ناپذیر ساخته است.