مدرنيسم و سيرتحولات شهر اسلامي

Modernism and Islamic Cities' Evolutions

تاثیرات ادیان بر ساختارهای فیزیکی و اجتماعی و فرهنگی و فضاهای جغرافیایی آن ادیان بر کسی پوشیده نیست. شهر اسلامی علاوه بر دارا بودن مشخصه های فیزیکی و کالبدی مخصوص به خود و پاسخ به نیازهای مادی ساکنین آن، او را به سمت ارزش های اسلامی سوق می دهد. شهر اسلامی می بایست بازتاب اندیشه های دین مبین اسلام چون اندیشه گرایی، هویت، عدالت اجتماعی، انسان گرایی و ... باشد. با نگاهی اجمالی به شهرهای اسلامی امروز متوجه می شویم که بسیاری از عناصر و اجزایی که نقش عمده ای در عملکرد و حیات شهرها اسلامی ایفا کرده اند در دوره معاصر کمرنگ و بسیار محدود شده اند. شهرهای اسلامی معاصر از سنت های اسلامی ارزشمند غافل و شهرها مظهر آشفتگی ناشی از شاخصه های غربی شده اند. شهرسازی مدرن در شهرهای اسلامی معاصر چیزی جز انعکاس تحولات غرب در این شهرها نیست. این پژوهش در راستای بررسی تاثیر جهان بینی اسلامی در شهرهای اسلامی و تاثیرات مدرنیسم ( به عنوان موثرترین رویداد قرن های اخیر) در چهره شاخصه های کالبدی، فرهنگی، اجتماعی ... شهرهای اسلامی انجام و یا نگاهی ویژه به ویژگی های کالبدی شهرهای اسلامی و نقش اجتماعی فرهنگی این شهرها در دوران اسلامی با استفاده از روش های توصیفی تحلیل با تاکید بر مطالعات کتابخانه ای استنادی ضمن بررسی تاثیرات مدرنیسم بر شاخصه ها و عناصر اصلی شهر اسلامی به مقایسه مشخصه های کالبدی شهرهای اسلامی ایرانی با شهرهای ایرانی معاصر و یافتن بخش های تاثیر پذیرفته تحت مدرنیسم پرداخته است.

The impacts of religions on physical, social, and cultural structures and geographical spaces are not concealed to anybody. Islamic cities have their own physical characteristics and supply their habitantsʹ mundane needs as well as lead them to the Islamic values. An Islamic city must be the image of Islamic thoughts such as rationalism, identity, social equality, humanism and so on. A glimpse of Islamic cities shows that many features that play basic roles on function and life of Islamic cities are fading and limited nowadays. Contemporary Islamic cities are unaware of these Islamic valuable traditions and are discomposed by western elements. Modern urbanism in contemporary Islamic cities is nothing, but an image of western evolutions. This research investigates the impacts of Islamic worldview and modernism as the most important phenomenon of this century affecting socio-cultural and physical specifications and landscape of the Islamic cities. At first, it studies the physical characteristics and the socio-coultural roles of these cities in the Islamic era by using descriptive-analytic research methods which are based on documentary information and then, compares the physical features of the Old Iranian Islamic cities with contemporary ones to find the influenced parts.