بررسي مولفه ها و شاخص هاي شهر اسلامي با تاكيد بر نقش و اهميت فرهنگسازي در تحقق الگوي شهرسازي اسلامي-ايراني

در جهان بینی اسلامی، فرهنگ به معنای اخص آن مشتمل بر نظام اعتقادات، ارزش ها، اخلاقیات و رفتارها بوده و منبعث از وحی و جهت دهنده و محتوا بخش نظام ها و بخش های جامعه است. باورها و اعتقادات و ارزش های اسلامی، شاكله نهادها و سازمان جامعه اسلامی را ایجاد و در تار و پود اندیشه و تفكر و كردار و رفتار فردی و اجتماعی فرد مسلمان تنیده شده است. چنین یكپارچگی و در هم تنیدگی كل نمای اعتقادات و باورها، ارزش ها و رفتارها، دین اسلام را به یك فرهنگ (فرهنگ اسلامی) مبدل ساخته است . فرهنگ اسلامی در هر جامعه و كشوری با حفظ ماهیت و اصالت الهی و جهان شمول خویش، شكل و صورتی متناسب با مقتضیات جغرافیایی، تاریخی، زبانی و... به خود می گیرد. فرهنگ ایرانی اسلامی همان فرهنگ متعالی اسلامی است كه در روح و كالبد فرهنگ ایران زمین دمیده شده و متناسب با تاریخ، جغرافیا، مذهب، زبان و... در طی 14 قرن گذشته توسعه و تكامل یافته است. با ظهور انقلاب اسلامی در ایران كه صفت اسلامی ویژگی فرهنگی آن را برجسته می ساخت، این امید كه بتوان مجتمعی را بر مبنای اصول و ارزش ها و تفكر اسلامی بنیان نهاد، افزایش یافت. این اصول و ارزش ها از تعالیم اسلامی استخراج شده و در بردارنده عوامل مهم فرهنگ ملی كه با آنها در تضاد و تناقض نباشند نیز هستند. به منظور متجلی ساختن ارزش های اسلامی در كالبد شهر، شناسایی ارزش هایی كه می توانند و باید با تظاهر در مجتمعی اسلامی هویت آن را نمایش دهند ضرورت تام دارد. بر این اساس این پژوهش، به منظور متجلی ساختن ارزش های اسلامی در كالبد شهر، به شناسایی ارزش هایی می پردازد كه بتوانند با تظاهر در مجتمعی اسلامی هویت آن را نمایش دهند؛ در این مقاله به معرفی اساسی ترین آنها شامل؛ مسجدمحوری، درون گرایی، محله محوری و طبیعت گرایی پرداخته شده است. نتایج كار بیانگر آن است علیرغم وجود اصول و ارزش های تأثیرگذار كه می تواند در ساخت محیط، خود را نمایان سازد، پیاده نمودن این اصول و ارزش ها نیازمند یك كار فرهنگی درازمدت می باشد تا استحاله حاكم بر شهرها و شهرسازی را منطبق با این اصول رهنمایی كند. بر این اساس می توان گفت كه وجود چشم اندازهای مشخص و روشن بر پایه اصول و ارزش ها، ایجاد ظرفیت نهادی، سطح اختیارات و تصمیم گیری، یكپارچگی نهادها و یكپارچگی سیاستی عواملی هستند كه در فرهنگ سازی اصول و ارزش های شهرسازی ایرانی اسلامی می توانند تأثیرگذار باشند.