بررسي تطبيقي پايداري اجتماعي در فضاي پيرا شهري(مطالعه موردي:فضاي پيراموني كلان شهر تهران – كرج)

در سال هاي اخير مناطق كلانشهري ايران در اثر مهاجرت هاي روستايي - شهري ، شهر نشيني ناقص و تحول نيافته كه حاصل سرمايه داري نفتي بوده ، رشد سريعي را تجربه كرده است . اين مهاجرت ها به ايجاد " حوزه " تازه اي پيرامون مراكز شهري انجاميده كه نه شهر به شمار مي آيند و نه خصوصيات اصيل روستايي را دارند. در اين مقاله پايداري اجتماعي فضاهاي مزبور( فضاي پيراموني كلانشهر ها) مورد بررسي قرار گرفته است. ناحيه مورد مطالعه تحقيق را فضاي پيراموني كلانشهر تهران - كرج تشكيل مي دهد و ده محله به عنوان جامعه نمونه تحقيق انتخاب شده و در آن متغيرهاي مورد نظر مورد ارزيابي قرار گرفه است. اطلاعات مورد نياز از طريق تكميل 15 پرسشنامه در هر منطقه ( در مجموع 150 پرسشنامه) با مراجعه مستقيم به خانوارهايي كه به صورت تصادفي برگزيده شده اند، جمع آوري شده است. داده هاي جمع آوري شده متشكل از متغير هاي پايداري اجتماعي با استفاده ازروش تاپسيس به شاخص پايداري اجتماعي تبديل شده و وضعيت پايداري اجتماعي در محله ها بررسي شده است. رابطه شاخص پايداري محله ها با رتبه محله ها از نظر ميزان رضايت از درآمد و رتبه تجانس تركيب جمعيتي، فرهنگي ساكنان محله ها ، ناشي از تمركز مهاجران مختلف، از طريق رگرسيون خطي بررسي شده است و بدان وسيله عوامل موثر در پايداري اجتماعي تجزيه و تحليل شده است. بررسي نشان مي دهد كه رشد جمعيتي و كالبدي فضاي پيراموني كلانشهر ها به قدري سريع صورت مي گيرد كه قدرت هر گونه سازماندهي و مديريت را از متوليان مي گيرد. اين روند به بي تجانسي فضاي حاشيه اي مي افزايد، جمعيت به منبع درآمد پايدار و مطلوب دست نمي يابد ، در حالي كه نظارت سني روستايي در اين فضاها وجود ندارد و نظارت مدرن و منضبطي استقرار نيافته است. در نتيجه دو عامل فقدان رضايت درآمدي و بي تجانسي جمعيتي، فرهنگي روزبروز بر ناپايداري اجتماعي فضاهاي پيرا شهري مي افزايد كه روند توسعه پايدار و يكپارچه را با مشكل مواجه مي سازد و مي تواند منشأ كج رفتاري هاي متعدد باشد. از اين رو ناحيه مزبور را مي توان فضاي با ريسك بالا ارزيابي نمود.