بررسي انگيزه و شيوه مترجمين ايراني در ترجمه متون پهلوي به زبان عربي در قرن اول و دوم هجري

اگر چه در عصر اموي به دليل تمايلات عربگرايانه اين سلسله زمينه چنداني براي ترجمه متون پهلوي به زبان عربي فراهم نشد ولي در آغاز عصر عباسيان و با به قدرت رسيدن خاندان هاي ايراني تبار، متون فراواني از زبان پهلوي به عربي ترجمه شد. درباره دليل ترجمه به زبان عربي توسط مترجمان ايراني سه ديدگاه اسلام ستيزي و عرب ستيزي، باستان گرايي و تفاخر به مليت و نياز دستگاه خلافت به متون ترجمه مطرح شده است. در خصوص شيوه مترجمان براي ترجمه متون دو نوع شيوه ترجمه حرفي (لفظي) و ترجمه به معني رايج بود كه در ترجمه لفظي چون براي كلمه اصلي، مرادفي منظور نشده بود كلمه فارسي عيناً وارد عربي شده و اين روش باعث ورود اصطلاحات فراوان غير عربي در متون عربي شد. در شيوه دوم مترجم واژگان را به صورت انفرادي ترجمه نمي كردند، بلكه ترجمه بر مدار جمله بود. مترجم هر چه از فحواي جمله مي فهميد به زبان عربي ترجمه مي كرد. در گزينش متون پهلوي براي ترجمه نيز به زبان عربي قاعده خاصي وجود نداشت و مترجمان از گزينش حداكثري براي ترجمه متون استفاده مي كردند كه در اين ميان سهم عبدالله بن مقفع مهم بوده است.