بررسي جايگاه شيخ روز بهان بقلي فسايي در رشد و فرهنگ تمدن اسلامي با نگرشي بر منطق الاسرار ببيان الانوار

يكي از تأثيرات فتوحات و گسترش اسلام در ايران، شروع تعاملات در زبان عربي و فارسي در همه زمينه هاي فرهنگي، به ويژه در قرون اوليه اسلامي بود. اديبان ايراني در مواجهه با زبان عربي به عنوان عنصر ارتباطي جهان اسلام، اگر چه آن را جايگزين زبان فارسي نكردند اما در مقام مقابله و تعارض با آن نيز برنيامدند و با جديت و علاقمندي زياد، نگهبان اصلي اين زبان بودند. يكي از اديبان و عارفان ايراني قرن ششم هجري كه به سهم خود، در اين زمينه تلاش زيادي كرد روزبهان بقلى فسايي بود. علت معرفي اين شخصيت و پرداختن به آثار او كمتر شناخته شدن او در خطه فارس، عليرغم زحمات فراوان او در زمينه فقه، حديث، تفسير و عرفان اسلامي مي باشد. سؤال اصلي پژوهش حاضر اين است كه شيوه بيان فسايي در منطق الاسرار، ببيان الأنوار كه به زبان عربي نوشته شد چگونه بود و با بررسي اين كتاب چطور مي توان به نقش او در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامي پي برد؟ دستاورد تحقيق نشان مي دهد كه شيوه بيان روزبهان در منطق الاسرار، مستقيم و صريح و مناسب براي تأليف يك متن تعليمي است در حالي كه زبان ديگر آثارش از جمله شرح شطحيات بر عناصر خيال و گاه عوامل عبارت پردازي استوار شده و فهم مقصود مؤلف را دشوار كرده است. بدين سبب، مناسب ترين راه براي آشنايي با انديشه و نقش بقلي فسايي در گسترش فرهنگ اسلامي مراجعه به منطق الاسرار است. اين موضوع باعث امتياز اين كتاب بر ديگر آثارش شده است.