مكان يابي بهينه مراكز بهداشتي - درماني با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) و فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) (نمونه موردي: شهر زنجان)

موضوع دسترسي به خدمات شهري از جمله مسائل مهمي است كه ابعاد گوناگون امور شهري را تحت تأثير قرار مي دهد. خدمات بهداشتي - درماني نمونه اي از اين دسته است كه الزام در دسترسي مناسب به آن ها براي تمامي افراد ضروري مي باشد. تصميم گيري براي مكانيابي مراكز خدمات بهداشتي – درماني از جمله بيمارستان نه تنها از نظر نحوه ارائه خدمات و تحميل هزينه ها به استفاده كنندگان حائز اهميت است بلكه خود در توسعه شهر و تعيين الگوي توزيع مكاني تقاضا براي سكونت تأثير قابل ملاحظه اي دارد. در اين مطالعه، هدف عمده سنجش ميزان كمبود بيمارستان ها در سطح شهر زنجان، چگونگي توزيع جغرافيايي و مكانيابي بهينه اين مراكز با توجه به استانداردها و ضوابط علمي بوده است. سپس با بهره گيري از امكانات سامانه اطلاعات جغرافيايي و تجزيه و تحليل داده ها و در نهايت با بهره گيري از شاخص همپوشاني براي مكانيابي بهينه فضاهاي شهري به منظور احداث بيمارستان در اين شهر اقدام شد. در اين پروژه داده هاي مكاني از روي نقشه هاي رقومي تهيه و داده هاي توصيفي نيز با استفاده از آمار و پژوهش هاي كتابخانه اي جمع آوري گرديد. سپس براي هر يك از عوامل تأثيرگذار در مكانيابي بيمارستان، لايه هاي مربوطه (مراكز مسكوني، فضاي سبز، شبكه ارتباطي، كاربري اراضي، فاصله از مراكز صنعتي، لايه شيب، فاصله ازمركز مناطق، فاصله از ايستگاه هاي آتش نشاني) تهيه شد و در هر لايه حريم كاربري ها وزن لايه ها محاسبه شد، AHP مشخص گرديد؛ سپس با توجه به ميزان تأثير هر يك از معيارها و مقايسات زوجي به روش نهايتاً با بهره گيري از نتايج حاصل از تلفيق لايه هاي اطلاعاتي، زمين هايي براي انتخاب مكان مناسب جهت احداث بيمارستان معرفي و مكان گزيني شد .