نگاهي فرماليستي بر «قصه شهر سنگستان» اخوان ثالث

صورتگرايان يا فرماليست ها در نقد ادبي، شكل اثر را داراي اهميتي اساسي مي دانند و توجه خود را از هر آن چه ارتباطي بيروني با اثر دارد دور مي كنند. شكل گرايان براي اين كار به تجزيه و تحليل عناصر موجود در خود اثر مي پردازند. نمونه ي مورد بررسي در اين مقاله كه بناست بر اساس ديدگاه زبان شناختي مكتب صورت گرايي مورد تجزيه و تحليل واقع شود قصيده ي قصه ي شهر سنگستان سروده ي شاعر بلند آوازه معاصر ايراني «مهدي اخوان ثالث» است. در خوانش قصه شهر سنگستان به خوبي پيداست كه هيچ شعري نمي تواند ارزشمند باشد مگر اين كه از پس آن بتوان روياي جهاني را مشاهده كرد و از فراز آن اندوه وارد آمده در ظروف اجتماعي شاعر را به نظاره نشست، با استنباط از زبان شعري در قالب روايي آن مشاهده مي شود كه شعر شهر سنگستان تصوير سازي براي احساسات نيست بلكه آفرينش جهان شعري اي است كه از غفلت مردمان عصر مي نالد. براي دريافت گوشه اي از اين ديدگاه بناست توصيف عناصر ساختاري در اين قصيده، در سطوح آوايي، واژگاني و ساختاري صورت بگيرد.