بررسي روان شناختي شخصيت جلال آل احمد با تكيه بر افعال در آثار داستاني وي

نقد روانشناختي به ويژه روان شناختي شخصيت، يكي از شاخه هاي نقد ادبي و شيوه اي براي كشف و شناخت معاني ثانوي و پنهان متن است كه كه از ضمير ناخود آگاه سرچشمه مي گيرد. اين نوع نقد مي - كوشد تا با تكيه بر زبان و سبك هر نويسنده و نقد و تحليل شاخصه ها و مؤلفه هايش به ابعاد شخصيتي نويسنده راه يابد و چون فعل در متن از عناصري بينادي و تعيين كننده ي ديگر عناصر و سامان بخش ساختار جمله است و نويسنده نيز به كمك آن، احساسات و عواطف و انديشه ها و نگرش هاي خويش را بازگو مي كند، در تحليل شخصيت نويسنده مي تواند بسيار مؤثر باشد. آل احمد از جمله نويسندگان صاحب سبك معاصر است كه كاربرد افعال در آثارش چه از نظر نوع و مفهوم و چه از نظر مذكور و محذوف بودن مي توانند شخصيت نويسنده را بيان كنند. يكي از كاركردهاي افعال در آثار آل احمد، اغراق و بزرگ نمايي است كه مي تواند دال بر شخصيت ايده آليست او باشد. نقادي آل احمد هم بر آمده از واقع گرايي و هم آرمان گرايي اوست. كاربرد افعالي مثل حال نداشتن، حوصله نداشتن، خسته و كلافه بودن بر تنهايي و انزواي او دلالت دارند. خشم درون و عصبانيت آل احمد بازتابي از نگرش سياسي-اجتماعي و شخصيت آل احمد محسوب مي شود كه علاوه بر صورت فكري و شكل كلامي، گاه حالت فيزيكي نيز پيدا مي كند. عدم بي توجهي آل احمد نسبت به مسائل و رخدادهاي اجتماعي، ضمن اين كه بر شخصيت عاطفي او دلالت دارد، واقع گرايي او را نيز بازگو مي كند.