بازتاب اخلاق در شعر «معروف الرصافي» و «زاهد تبريزي»

اخلاق در حقيقت مقدمه ي تعليم است. تاكيد قرآن بر تزكيه نفس قبل از هر تعليمي نمايانگر اهميت اخلاق است. معروف الرصافي شاعر برجسته عراقي در روزگار عثماني و زاهد تبريزي شاعر بزرگ ايراني دوره صفوي، با تاثير پذيري از فرهنگ اسلامي و با توجه به تمام ابعاد وجودي انساني راهكارهاي تربيتي ارائه مي دهند. توصيه هاي آن دو بزرگ نشان دهنده ي آن است كه در تعليم و تربيت بايد به بعد جسماني، ديني، عقلاني، عاطفي، احساسي و اجتماعي بيشتر توجه شود. بر اين اساس با جستاري كوتاه در شعر دو شاعر عربي و فارسي زبان و پرداختن به اخلاقيات آنها و با در نظر گرفتن زيان و سبك متفاوتشان، نگرش آن دو بزرگي به اين كان معني، مورد بررسي قرار گرفته است؛ بديهي است با شرايط عنوان شده در برخي انواع اخلاقيات هر يك به طور جداگانه مسائلي را در شكل فردي و يا اجتماعي بيان كرده باشند كه با طرح كردن آنها در كنار هم نهايتا به يك مسير و يك نقطه ختم خواهد شد. در اين مقاله ابتدا به بيان مباني نظري اخلاق، سپس شگردهاي گوناگون به كارگيري آن در مقابل شعر يكديگر پرداخته مي شود. رسالت اين پژوهش، بازتاب اصول اخلاقي مطرح در زبان و انديشه ي دو شاعر برجسته، معروف الرصافي و زاهد تبريزي است؛ باشد تا ارزش هاي ارجمند و والاي بشري ديگرباره در وجود سرگشته ي انسان تداعي شود.