پرتو دهي: فن آوري نو ظهور در كنترل كيفيت مواد غذايي

Irradiation: Emerging Technology in Control Quality of Food

با توجه به معايب استفاده از روش هاي حرارتي مواد غذايي اعم از افت خواص حسي و تغذيه اي و هزينه بالا، در چند دهه ي اخير تمايل به استفاده از روش هاي غيرحرارتي افزايش يافته است. پرتو دهي مواد غذايي به عنوان يك روش غيرحرارتي كاربرد گستردهاي در صنعت غذا پيدا كرده است. پرتو دهي به تنهايي يا همراه با ساير فرايندها ميتواند سلامت محصول و رضايت مصرف كنندگان را تضمين كرده و از هدر رفتن محصولات هنگام نگهداري و مبادلات بين المللي كالا جلوگيري نمايد. همانگونه كه مشخص است در كار عملي با دستگاه هاي پرتو دهي، تعيين ضخامت بسته هاي مورد پرتو تابي از اهميت ويژهاي برخوردار هستند، درحاليكه در پرتو دهي با اشعه گاما، به دليل قدرت نفوذ بسيار بالا، چنين موضوعي مطرح نيست. نرخ دوز در دستگاه هاي پرتو ساز الكتروني خيلي بيشتر از پرتو سازي راديو ايزوتوپي مي باشد. در نتيجه براي پرتو دهي محصولات كشاورزي از پرتوي گاما به دليل اينكه زمان كمي براي پرتو دهي نياز خواهيم داشت استفاده مي شود. نتايج استفاده از پرتو دهي گاما نشان مي دهد كه اين روش براي كنترل جوانه زني و قوه ناميه، كنترل آفات، افزايش زمان نگهداري مواد فاسدشدني، كنترل بيماري هاي ناشي از مواد غذايي و كاهش حساسيت مواد غذايي براي انسان تأثير بسزايي دارد. در اين مقاله كاربرد تأثير پرتوي گاما بر مواد غذايي مختلف نظير برنج، سيب درختي، سيبزميني، كيوي، انگور، هسته درخت كاج، كرفس، كاهو، گندم و فرآوردهاي گوشتي مورد بررسي قرار گرفته است.

According to disadvantages of food thermal methods including loose of nutritional and sensory properties as well as high cost, tend to use non-thermal methods has been increased in the recent decades. Food irradiation has been found wide application in food industry as a non-thermal method. Irradiation alone or in combination with other processes can guarantee the product health as well as consumer satisfaction and prevent the loss of products during international commodity exchange and maintenance. As it is clear, in practice with irradiation systems, determining the thickness of irradiated packages has special importance while in irradiation with Gamma ray, this matter is not important because of very high leverage. Dozen rates in electronic irradiation systems are much more than radioisotope irradiation. Therefore, gamma ray is used for agricultural exposure irradiation because it needs low time for irradiation. Results of using gamma irradiation show that this method is effective for germination and viability control, pest control, increasing maintenance time of perishable items, food borne disease control as well as reduce the food sensitivity for human. The application of gamma ray effect on different foods such as rice, apple, potato, kiwi, grapes, pine nut, celery, lettuce, wheat and meat products has been studied in this article